STOWARZYSZENIE PAMIĘCI ARMII KRAJOWEJ

Opis głównych działań

W 2023 roku Stowarzyszenie Pamięci Armii Krajowej w Bielsku-Białej realizowało zadania zgodnie z przyjętym planem pracy na 2023 r. oraz możliwościami finansowymi. Jeszcze w styczniu 2023 r. zainteresowanym członkom stowarzyszenia przybliżyliśmy w trakcie seminarium tragedię pasażerów samolotu An-24 SP-LTF. Ta niewyjaśniona katastrofa pod Zawoją na Policy w Beskidach z winy pilotów lub próby porwania samolotu była tuszowana przez władze PRL W związku z obchodami 160. rocznicy wybuchu powstania styczniowego i 81. rocznicy przekształcenia ZWZ w AK współorganizowaliśmy konferencje nt. Polskie tradycje niepodległościowe. Wzory postaw patriotycznych powstańców styczniowych i żołnierzy AK "Obraz powstania styczniowego, szanse i organizację w świetle wykładów Józefa Piłsudskiego z 1912 r." – przedstawił dr Adam Lisek, z Polskiego Towarzystwa Historycznego w Katowicach. Z kolei "Początki powstania styczniowego na terenie województwa krakowskiego" – omówił prof. dr hab. Dariusz Nawrot, kierownik Zakładu Historii Nowożytnej XIX wieku w Instytucie Historii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Doktor hab. prof. Uniwersytetu Śląskiego - Lech Krzyżanowski, Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach omówił zagadnienie Postaw patriotycznych na przykładzie Romualda Traugutta ps. „Michał Czarnecki” – polskiego generała, dyktatora powstania styczniowego i Stefana Roweckiego ps. „Grot” – generała dywizji, komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej, dowódcy Armii Krajowej" - dr hab. prof. Uniwersytetu Śląskiego Lech Krzyżanowski, Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Na konferencji ogłosiliśmy również konkurs dla młodzieży nt.: Wybrani dowódcy oddziałów powstania styczniowego i Armii Krajowej w formule w prezentacji multimedialnej (szkoła podstawowa) i teledysku (szkoła ponadpodstawowa) – Formułę konkursu i regulamin przedstawiła Urszula Rukasz, prezes SPAK,. W związku ze zbliżającymi się obchodami Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych członkom i sympatykom stowarzyszenia przybliżyliśmy postać i okoliczności śmierci Antoniego Żubryda ps. „Zuch”. Losy Antoniego Żubryda - podoficera zawodowego 40. pułku piechoty Dzieci Lwowskich przedstawił Marek Łukasik pracownik OBEN IPN w Katowicach, który wyświetlił film "List do syna " w relacji Janusza Niemca na temat historii swoich rodziców Janiny i Antoniego Żubryd. Ta tragiczna Historia Antoniego Żubryda - dowódcy Samodzielnego Batalionu Operacyjnego Narodowych Sił Zbrojnych „Zuch” jest typowym przykładem sposobu rozprawiania się bezpieki z działaczami polskiego podziemia niepodległościowego po II wojnie światowej. W dniu 1 kwietnia 2023 r. Stowarzyszenie Pamięci Armii Krajowej w Bielsku-Białej oraz Śląski Związek Bokserski w Katowicach zorganizowały w Hali Sportowej Zespołu Szkół Samochodowych i Ogólnokształcących przy ul. Filarowej 52 w Bielsku-Białej Memoriał Bokserski im. Tadeusza Pietrzykowskiego „Teddy'ego”. Udział w memoriale wzięła Eleonora Szafran Pietrzykowska córka Teddy’ego- autorka książki „Mistrz”. Celem memoriału było upamiętnienie postaci oraz upowszechnienie historii życia boksera z Auschwitz-Birkenau, Neuengamme, Bergen-Belsen, malarza, żołnierza AK i żołnierza Dywizji Pancernej gen. St. Maczka, a także byłego mieszkańca Bielska-Białej. Po wojnie Tadeusz Pietrzykowski w związku z zawartym małżeństwem, zamieszkał w Bielsku-Białej i przez wiele lat był nauczycielem wychowania fizycznego, trenerem oraz instruktorem w Szkole Podstawowej nr 12 w Bielsku-Białej Leszczyny. Zmarł 17 kwietnia 1991 r. Pochowany został na Cmentarzu Parafialnym Opatrzności Bożej w Białej. Patronat Honorowy nad Memoriałem objął Prezydent Miasta Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski. Wśród pozostałych patronów i sponsorów Memoriału Bokserskiego byli m.in.: Przemysław Drabek Poseł na Sejm RP, Andrzej Płonka Starosta Bielski, Barbara Adamska- Członek Zarządu Powiatu Bielskiego, Dyrektor Muzeum Auschwitz-Birkenau dr Piotr M.A. Cywiński, Andrzej Sznajder Dyrektor IPN/Oddziału w Katowicach, Janusz Kwapisz Prezes Zarządu Okręgu Śląskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Jadwiga Utecht-Nolbrzak - Przewodnicząca Międzyzakładowej Komisji NSZZ "Solidarność" Pracowników Oświaty i Wychowania w Bielsku-Białej. W dniu 27 kwietnia 2023 r. odbyło się uroczyste wręczenie nagród laureatom ogłoszonego przez nas konkursu: Wybrani dowódcy oddziałów powstania styczniowego i Armii Krajowej. Patronat nad konkursem objęli: Starosta Bielski Andrzej Płonka, Członek Zarządu Powiatu Bielskiego Barbara Adamska, Dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Katowicach Andrzej Sznajder oraz Zarząd Okręgu Śląskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Konkurs był adresowany do uczniów szkół podstawowych klas: VII-VIII oraz uczniów szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych z terenu powiatów: bielskiego, cieszyńskiego, pszczyńskiego, żywieckiego oraz z miasta Bielska-Białej. Wśród laureatów konkursu – uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych powiatu bielskiego, żywieckie cieszyńskiego i Miasta Bielsko-Biała. I miejsce zajęła Maria Tobiczyk ze Szkoły Podstawowej im. Orła Białego w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Kiczycach. II miejsce Martyna Słowik ze Szkoły Podstawowej Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Żywcu – opiekun Katarzyna Batko. III miejsce Zofia Brandys ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Królowej Jadwigi w Łodygowicach – opiekun Anna Brandys Staszczyk. Nagrody wyróżnienia w kategorii szkół podstawowych otrzymali :Julia Biela ze Szkoły Podstawowej im. ks. prał. Stanisława Gawlika w Radziechowach oraz Kinga Wandzel ze Szkoły Podstawowej im. Jana Brzechwy w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Godziszce Wśród laureatów konkursu ze szkół ponadpodstawowych: I miejsce ex aequo zajęły: Julia Brzęk z Zespół Szkół Budowlano-Drzewnych im. Armii Krajowej w Żywcu za pracę „Zapomniane bohaterki” oraz Angelika Kosińska z V Liceum Ogólnokształcącego w Bielsku-Białej – opiekun Jerzy Jędryka. II miejsce zajął: Oliwer Mrowiec z Zespołu Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych im. Macierzy Ziemi Cieszyńskiej – opiekun Daria Kobiela. III miejsce zajęła: Dominika Sieczek z I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Bielsku-Białej. Wyróżnienia w kategorii szkół ponadpodstawowych otrzymali: Cyprian Waleczek z Powiatowego Zespołu Szkół im. Józefa Bema w Pszczynie a także Patrycja Kiełbus z Zespół Szkół Budowlano-Drzewnych w Żywcu, Kamila Pędziwiatr z Liceum Ogólnokształcące im Kamila. Baczyńskiego w Kozach, Julia Musiał z Zespół Szkół Technicznych i Licealnych im. Stanisława Staszica w Czechowicach-Dziedzicach. W dniu 25.09.2023 r. w związku 84. rocznicą napaści niemieckiej i sowieckiej na Polską nasi członkowie wzięli udział w konferencji „Polskie Siły Zbrojne w czasie II wojny światowej - historia do odkrycia” W programie były trzy wystąpienia pracowników OBEN IPN w Katowicach: 1. Michał Miwa-Młot – omówił Szlak bojowy II Korpusu Polskiego. 2. Adrian Rams – Lotnicy z województwa śląskiego w Polskich Siłach Zbrojnych 1940-1945. 3. Ryszard Mozgol – Projekt IPN „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności“ – odzyskanie pamięci o zbrojnym udziale Polaków w pokonaniu III Rzeszy. W konferencji uczestniczyli nauczyciele historii i członkowie SPAK wraz z młodzieżą szkół ponadpodstawowych. W dniu 23.10.2023 r. zainteresowani członkowie SPAK wzięli udział w seminarium nt. "Obozy typu "Polenlager" na "Górnym Śląsku 1942 - 45. Światowe tło, regionalny kontekst, szkolna edukacja." Pracownik Oddziałowego Archiwum IPN w Katowicach Beno Benczew omówił niemieckie obozy dla dzieci tworzone na Śląsku, których przykładem był "Kinderlager Pogrzebin". W programie wystąpienia omówił: Ideologię III Rzeszy - Deportacje - Obozy Polenlager. Zaprezentował też filmu "Kinderlager Pogrzebin" w reżyserii Krzysztofa Korwin Piotrowskiego. oraz omówił zagadnienie "Bielsko, ziemia żywiecka - deportacje ludności". 4. Dyskusja - Pomysły i szanse dla edukacji. W związku ze 105. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości nasi członkowie wzięli udział w wykładzie przeprowadzonym w dniu 27.11.2023 r. przez Ryszarda Mozgola - kierownika OBEN IPN w Katowicach, nt.: Drogi do Niepodległości. Sprawa polska na arenie międzynarodowej w czasie I wojny światowej. W dniu 18 listopada 2023 r. pod patronatem Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej odbył się Międzyszkolny Turniej Gry Planszowej „MAGNACI”.. Zawody odbyły się w Szkole Podstawowej nr. 10 im. Ks. Jana Twardowskiego w Czechowicach – Dziedzicach. Gra „Magnaci: przeniosła grających w realia Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Wcielili się oni w członków rodów magnackich. Walczyli o wpływy, władze, a jednocześnie musieli bronić Polski przed rozbiorami. Sama gra jest skonstruowana w nowatorski sposób i przedstawia historię naszego kraju od XVI do XVIII w. Uczniowie grając uczą się historii Polski i mechanizmów demokracji szlacheckiej. W turniej oprócz gospodarzy wzięli uczniowie ze szkół w Godziszce i Jawiszowicach. W sumie grało 15 uczniów. Nagrody dla laureatów w postaci gier planszowych ufundowało SPAK. Oceniając rezultaty naszej rocznej działalności jako organizacji pożytku publicznego należy stwierdzić, że Zarząd Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej podjął szereg inicjatyw aby pokazać, że wpisujemy się w upowszechnienie wiedzy na temat historii II wojny światowej na terenie Polski i naszego Regionu a także w zakresie kształtowania postaw patriotycznych i obywatelskich młodzieży.