FUNDACJA POLSKA - HAITI

Opis głównych działań

Rok 2023 był rokiem ograniczonej działalności Fundacji Polska-Haiti. Reperkusje pogłębiającego się kryzysu gospodarczego, politycznego i humanitarnego na Haiti dały się odczuć we wszystkich obszarach dotychczasowej aktywności. W 2023 sytuacja na Haiti uległa dalszemu pogorszeniu. Przemoc ze strony gangów sparaliżowała funkcjonowanie całego kraju. W szczególności dotknęła większość komisariatów policji, więzienie i międzynarodowe lotnisko, sprowadzając kraj do kryzysu niespotkanego jeszcze w historii państwowości Haiti. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych gangi przejęły kontroluję na 80 proc. powierzchni Port-au-Prince n- stolicy kraju - i w dalszym ciągu walczą o przejęcie o innych dzielnice stolic. Chaos zmusił dziesiątki tysięcy osób do opuszczenia swoich domów. W 2023 roku przemoc ze strony gangów doprowadziła do wysiedlenia ponad 300 tys. Haitańczyków. Najczęściej przymusowa migracja dotyczyła osób zamieszkujących Port au Prince i jego przedmieścia. W związku z tym, że wiele dzieci w Port au Prince nie uczęszcza do szkoły i jest pozostawiona sama sobie staje się celem działań gangów szukających okazji do poszerzenie swoich szeregów. Dzieci i młodzież pozostająca bez opieki pada ich łatwym łupem. Młodzi często zmuszani są do włączenia się w działania gangów, a w razie nieposłuszeństwa są surowo karani, łącznie z groźbą utraty życia. Dlatego obecna sytuacja w sposób szczególnie dramatyczny dotyka młodocianych Haitańczyków. W 2023 pogłębiło się zagrożenie porwaniami. Niezależnie od tego, kim się jest. Powstły grupy samoobrony, które powodują, że konflikt wewnątrz społeczeństwa nabiera znamion wojny domowej. Sytuacja na tyle się pogorszyła, że według szacunków ok. 5,5 mln Haitańczyków (blisko połowa populacji) potrzebuje pomocy humanitarnej. Dramatyczna sytuacja gospodarcza jest w dużej mierze związana ze wzrostem cen ropy naftowej i drastycznym ograniczeniem dostępu do paliw. Przekłada się to na wszystkie aspekty codziennego życia: w szczególności drastyczny wzrost cen, skutkujący niedożywieniem. Przez cały rok 2023 Haiti nie miało prawomocnego rządu z powodu sporu kompetencyjnego między parlamentem a prezydentem Henry. W wyniku tego stanu rzeczy kraj utracił dostęp do większości pomocy zagranicznej. Większość organów państwa przestało operować, co odbiło się na funkcjonowania kraju w każdym obszarze. „W 2023 roku zakończyły się kadencje ostatnich demokratycznie wybranych polityków. Prezydent Henry w 2023 roku w końcu uzyskał zgodę Rady Bezpieczeństwa ONZ na zorganizowanie interwencji sił policyjnych wybranych państw karaibskich i afrykańskich. Nie przysporzyło to jednak popularności premierowi, ponieważ mieszkańcy Haiti nie zapomnieli o negatywnych skutkach amerykańskiej okupacji w latach 1915-1934 oraz interwencji zbrojnej USA i ich sojuszników w latach 1994-1995 i misji stabilizacyjnej ONZ w latach 2004-2017. Tymczasem gangi zaprzestały walk między sobą i w lutym tego roku rozpoczęły zorganizowane akcje zbrojne przeciw haitańskiej policji oraz ludności cywilnej. 29 lutego, 2024 w trakcie wizyty Henryego w Kenii, gangi rozpoczęły serię ataków na lotnisko w Port-au-Prince. Na początku marca większość zagranicznych przedstawicielstw dyplomatycznych została ewakuowana. 12 marca 2024 r. Henry w wyniku negocjacji prowadzonych przez Caricom zrezygnował z władzy na rzecz Rady Tymczasowej. (źródło onet, Oskar KMAK)” W związku z powyższym współpraca z partnerami na Haiti ograniczyła się do wymiany informacji i działań wspierających - głównie natur finansowej i przyjacielskiej. Był to jednocześnie rok rozliczania zrealizowanych projektów oraz rok poszukiwania środków do dalszych działań Fundacji. Fundacja pozostała w kontakcie z dyrekcją szkoły w Jacmel. Jedną z ważniejszych trudności na jakie napotkała szkoła w 2023 roku to problem pogarszającej się szczelności dachu budynku. W celu poprawy sytuacji podjęta była próba naprawy systemem gospodarskim. W związku z barkiem środków przeprowadzono tylko doraźne prace remontowe, które nie rozwiązują problemu na dłuższą metę. Należy podkreślić, że szkoła w Jacmel nie zawiesiła pracy dydaktycznej. Przez cały rok 2023 ponad 600 dzieci uczęszczało na lekcji. W obliczu panującej na Haiti sytuacji działania szkoły w Jacmel nabrały dodatkowego znaczenia. Nie tylko realizowały wymagane zadania pedagogiczne, ale dawały dzieciom, nauczycielom i rodzicom kontekst funkcjonowania zbliżony do „normalności”. Było to szczególnie ważne za względu ma morale całe społeczności szkolnej, ale również ze względu na zdrowie psychiczne dzieci. Dyrekcja przedsięwzięła wiele działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa dzieci w czasie ich bytności w szkole. Nadal udzielane były posiłki, co dla wielu dzieci było jedynym pewnym pełnowartościowym posiłkiem w ciągu dnia. Mimo tych trudności szkoła uzyskała bardzo satysfakcjonujący efekt nauczania w roku szkolnym 2022/2023. Spośród 620 uczniów tylko 6 nie uzyskało promocji do następnej klasy. Egzaminy końcowo roczne przyniosły bardzo wysokie wyniki naukowe jak na zaistniałą sytuację. Szkoła kolejny raz obronią swoją pozycję wśród najlepszych szkół w Jacmel. Fundacja kontynuowała projekt „Odbudowa tożsamości narodowej Polonii na Haiti”. Realizowany w ramach projektów KPRM (Departament Współpracy z Polonią i Polakami Za Granicą). Głównym celem projektu była odbudowanie polskości i wzmocnienie poczucia przynależności do Polski potomków Polaków osiedlonych na Haiti na początku XIX w. Cel ten został osiągnięty poprzez powołanie do życia Stowarzyszenie Polonii na Haiti. Drugo rok działania projektu przełożył się na znaczne podniesienie świadomości przynależności do polskiej historii. W Cazal nadal prowadzone były zajęcia taneczne, ćwiczono śpiew polskich piosenek i dalej udzielane były lekcje jęz. polskiego. Można powiedzieć, że kolejny rok realizacji projektu „Odbudowa tożsamości narodowej Polonii na Haiti”, przyniosła szczególne owoce w obecnej dramatycznej historii kraju. Polska społeczność Cazale przyjęła wielu uciekinierów z Port au Prince. W porozumieniu z Fundacją Polska-Haiti siedziba Stowarzyszenia została udostępniona osobom ewakuowanym ze stolicy na czas znalezienie innego bezpiecznego lokum. Na czas pobytu w Cazale mieszkańcy zadbali o wyżywienie azylantów. Jest to znaczący fakt w związku z tym, że mieszkańcy Cazal są ubodzy. Fundacja pozostawała nadal aktywna w działaniach mających na celu popularyzację wiedzy na temat Haiti, jej historii oraz jej związków z Polską. W ramach realizacji tego celu Fundacja wzięła udział w nagraniu programu dokumentalnego wraz z Fundacją Ambasada Kultury.