STOWARZYSZENIE "WĘGAJTY"

Opis głównych działań

Działania zostały zrealizowane w kilku cyklach programowych przez dwa zespoły artystyczne współtworzące Stowarzyszenie Węgajty: TEATR WĘGAJTY i SCHOLA WĘGAJTY. Opis zrealizowanych działań. Teatr Węgajty 2 – 8 I 2023 warsztat teatralny Innej Szkoły Teatralnej zakończony kolędowaniem we wsi w Beskidzie Niskim i prezentacją teatralną etiud pt. „New Year Show”. Zdarzenie w Nowicy miało bardzo emocjonalny charakter. Nastąpiło po przerwie spowodowanej pandemią. Na wielu odcinkach można było odczuć mobilizację wszystkich podmiotów uczestniczących w tym rozwijanym od lat, unikalnym eksperymencie, który jednak zachowuje nadal posmak przygody. Bardzo jest już dojrzała widownia naszej „szopki noworocznej”, epilogiem jej prezentacji było odczytanie „ankiet”, odpowiedzi na pytania, które zadajemy chodząc z kolędowaniem po domach. Publiczność została wciągnięta w obręb wspólnego kształtowania spotkania. Bardzo integralną częścią wieczoru było wspólne śpiewanie kolęd łemkowskich. 13 – 9 II 2023 warsztat zapustny Innej Szkoły Teatralnej zakończony cyklem prezentacji w Domu Pomocy Społecznej, w ośrodku kultury ukraińskich uchodźców „Dwa Skrzydła” w Olsztynie, w schronisku dla bezdomnych oraz w Teatrze Węgajty. Każda z czterech prezentacji miała zupełnie inny charakter. Pierwsza odbyła się w DPSie jonkowskim, w miejscu, które jest kolebką, tu narodziła się nasza forma Zapustów. Prawie trzydzieści lat temu. Zapusty są w Dpsie czymś, na co się czeka cały rok. Przebieg był zatem, jak zwykle interaktywny. Gorący i huczny. Zupełnie inaczej było drugiego dnia w schronisku dla bezdomnych. Zwłaszcza początek, cichy, powściągliwy. Jednak i tu lody topniały z chwili na chwilę. Po prezentacji rozmowy, spontaniczne, nie omijające tematów egzystencjalnych. Była to piąta wizyta w tym miejscu. Choć wydaje się, że jest tu duży przepływ ludzi, miło było odnotować, że Zapusty są wspominane, zakorzeniły się tu, stały się częścią pamięci tego miejsca. Wizyta w siedzibie „Dwóch Skrzydeł” nie miała tak integralnego charakteru. To było tak, jakby wskoczyć w wartki nurt działań w miejskim domu kultury. Trochę pójście na kompromis, ze świadomością, że gra jest o wysoką stawkę, że może jakieś bariery komunikacji zostaną przełamane. To było danie szansy naszym adeptom, żeby jeszcze inaczej odnaleźć się pośród ludzi, inaczej pytać. Nie ma sytuacji łatwych, nie ma spraw oczywistych. 4 – 11 IV 2023 wiosenny warsztat teatralny Innej Szkoły Teatralnej zakończony kolędowaniem we wsiach na Suwalszczyźnie oraz prezentacją teatralną. Pokaz prototypowej wersji spektaklu teatralnego w Dziadówku, w ramach zajścia wielkanocnego nosił tytuł „Blisko granicy.” Praca nad tym spektaklem inspirowana była lekturą książki Aleksandry Domańskiej pt. „Trójstyk. Gawęda o granicach”. Opisuje ona splątane dzieje tego skrawka ziemi, w którym leży Dziadówek. Przez filtr historycznych doświadczeń tego terytorium próbowaliśmy spojrzeć na dziejący się aktualnie kryzys humanitarny przy granicy z Białorusią. Nie próbując zgłębić wszystkich aspektów spotkania z mieszkańcami Dziadówka i okolicznych wsi, warto odnotować spotkanie, tradycyjne już, o zachodzie Słońca, przed wejściem do stodoły teatralnej i wspólne śpiewanie pieśni wołoczebnych. Podobnie symboliczną moc spotkania miało tworzenie improwizowanych składów kapel, na zakończenie Zajścia. Mógł brać w nim udział każdy, kto chciał. 27 IV – 1 V 2023 warsztat „Święto wiosny” Innej Szkoły Teatralnej zakończony kolędowaniem wiosennym we wsiach na terenie gminy Jonkowo i sąsiednich, połączonym ze zbiórką żywności oraz prezentacją warsztatową p.t. „Performans leśny”. Od kilku sezonów próbujemy adaptować tradycyjne motywy pieśniowe z kręgu podlaskiego „chodzenia po wołoczebnem” w warmińskim pejzażu. Z roku na rok rośnie zainteresowanie tą naszą propozycją. W reakcjach jest coś świeżego i radosnego, co skłania nas do rozwijania tej formy. W tym roku zebraliśmy znowu pokaźną ilość datków, głównie w postaci ekologicznej żywności, którą mogliśmy ofiarować ludziom w schronisku dla bezdomnych. Novum: skoro stworzyła się obrzędowa, czy quasi obrzędowa podstawa w poprzednich sezonach „Święta wiosny”, mogliśmy tym razem spróbować włączyć pracę nad etiudami dotyczącymi aktualnych tematów, tak jak w warsztatach Innej Szkoły Teatralnej. Zostały one pokazane w ramach finalnego wydarzenia pt. „Performans leśny”. Ważne, że „Święto wiosny” inaczej, niż warsztaty i wyprawy IST jest propozycją skierowaną wprost do tutejszej, lokalnej społeczności. 19 V – 13 VII 2023 - warsztaty i próby zespołu Teatru Potrzebnego z udziałem mieszkańców Domu Pomocy Społecznej w Jonkowie: wznowienie elementów starszych spektakli i przygotowanie premiery „Tango. Ballada o Edku” wg Mrożka - 2 prezentacje opracowanych spektakli Ubu Król i Tango w Jonkowie (ze względu na stan zdrowia adeptów, mieszkańców DPS Jonkowo odstąpiliśmy od planowanego pokazu w Węgajtach, oba pokazy zostały zrealizowane w Jonkowie) Praca odbyła się w kilku etapach, uzależnionych każdorazowo od stanu zdrowia uczestników-seniorów w DPSie i od dyspozycyjności naszych partnerów spoza tej instytucji. Najbardziej intensywny cykl prób to okres od 19 maja do 13 lipca (10 sesji warsztatowych po 2 godz. zajęć). Pracowaliśmy równolegle nad wznowieniem elementów spektaklu „Ubu król” (prezentowanego w ramach Dnia Rodzin w DPSie 21 czerwca) i nad nowym spektaklem na motywach „Tanga” Mrożka. W pracy uczestniczył 8-osobowy zespół złożony w połowie z mieszkańców DPSu i adeptów spoza DPSu. Na części prób dołączyli do nas dalsi mieszkańcy DPSu oraz – okazyjnie – opiekunowie. Materiał „Tanga” był dla aktorów wyzwaniem, tym bardziej, że dramaturgia opierała się na złożonych, wieloosobowych scenach, których realizacja wymagała precyzji. 27 V 2023 Pożegnanie Tadeusza Piotrowskiego – spotkanieprzygotowane we współpracy z olsztyńskimi plastykami i arteterapeutami. Śmierć Tadeusza nastąpiła 19 lutego 2023. Wtedy to Grażyna Zambrzycka, poetka, na stałe mieszkająca w Kanadzie napisała wiersz na pożegnanie Tadeusza Piotrowskiego. Wiersz ten stał się kanwą ceremonii, która została zrealizowana 27 maja w sali teatralnej w Węgajtach. Składały się na nią: muzyka, taniec i recytacje. W centrum przestrzeni pojawił się, umieszczony na sztalugach, niedokończony obraz Tadeusza, przedstawiający konie ulatujące do nieba. Druga część ceremonii odbywała się w przestrzeni zwanej „na klepisku”. Klepisko, ubita glina symbolizowało początek, coś jak tabula rasa, na której może się zarysować jakiś obraz. Obraz ten, będący portretem Tadeusza powołał do istnienia Jarek Gach, przy pomocy piór. Pióra były być może najważniejszym rekwizytem pożegnalnej ceremonii. Nb. Poprosiliśmy wcześniej by ludzie przynosili pióra. Z tych piór wspólnie stworzyliśmy pióropusz wokół portretu zainicjowanego przez Jarka. Specjalnym darem dla Tadzia była obecność ludzi z „ruchu indiańskiego” (Kwidzyn, Sztum). Pięknie okadzili oni dymem z szałwii portret z piór, portret Tadzia Piotrowskiego, wielkiego Wodza i Przyjaciela. Na chwilę przed zdmuchnięciem. 30 V 2023 i 12 VI warsztaty teatralne dla grupy Warmińsko-Mazurskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych i dla podopiecznych ŚDS w Pietraszewie. Spotkania te miały duże znaczenie dla tworzenia perspektywy współpracy z tymi instytucjami (w tym przygotowania Otwartego Warsztatu Teatru Potrzebnego na Wiosce Teatralnej) 19 – 24 VI 2023 przygotowanie i prezentacja spektaklu „Kroniki nocy” Innej Szkoły Teatralnej. W spektaklu, nad którym pracujemy od roku 2022, próbujemy się skonfrontować z wojną. Co to jest wojna? Przyzwolenie na masowe zabijanie? Co to jest zabijanie? Otwierająca spektakl sekwencja jest o zabijaniu zwierząt...Wracamy więc do wątku tematycznego, który obecny był w wielu spektaklach IST. Dużo jest w Kronikach o kryzysie humanitarnym na granicy z Białorusią. Tym, co spaja różne wątki jest bezsenność. I jest noc, noc kogoś kto nie może spać, komu rzeczywistość miesza się z koszmarem. Pokazując spektakl w szczycie węgajckiego sezonu, mieliśmy wrażenie, że był silny rezonans, który być może wiąże się z tym, że doświadczenie bezsenności dotyczy bardzo szerokiego grona ludzi. Stało się w ostatnim czasie niemal uniwersalne. 7 VII 2023 prezentacja koncertu „Songi teatralne”na podstawie muzyki ze spektakli Innej Szkoły Teatralnej: Koncert jest muzycznym podsumowaniem, pewną kwintesencją wieloletniej działalności teatralnej, której towarzyszyła twórczość muzyczna Erdmute i Wacława Sobaszków. Był wydarzeniem oczekiwanym i potrzebnym, bardzo dobrze odebranym przez publiczność lokalną Węgajt i okolic. 18 – 24 VII 2023 festiwal Wioska Teatralna a) działania teatralne • Songi teatralne– koncert performatywny, Erdmute i Wacław Sobaszek • Good Luck– spektakl teatru Scena za Ścianą na podstawie przypowiastek Dagny Ślepowrońskiej, reżyseria: Monika Perdjon, Dagna Ślepowrońska, muzyka: Bogumiła Majczyno • Smolarek– bardzo aktualny komentarz do rzeczywistości,jeden z najciekawszych spektakli teatru OFFowego,w wykonaniu Grupy Teatralnej Pomarańcze w Uchu na Skarpie bez kartki, reżyseria: Karol Barcki • Moje ręce krzyczą - Performans/ teatralny manifest g/Głuchych na podstawie wywiadów i rozmów przeprowadzonych z osobami należącymi do środowiska g/Głuchych. Performans w Polskim Języku Migowym z tłumaczeniem na język polski foniczny. Reżyseria: Natalia Świniarska. Po spektaklu: rozmowa • Nic co znaczy – spektakl grupy Kuchnia!Teatr, skład zespołu: Zuzanna Dobrzańska, Julek Drapejkowskx, Oliwia Godek, Magda Grzybowska, Maria Helena, Symonida Modras-Bartoń, Karol Nagórski, Mateusz Pytko, Agata Ziółkowska, po spektaklu: rozmowa • Przychodzą. Czego chcą? Czego chcemy? - spektakl teatruTeď, nádech a leť o kryzysie humanitarnym na granicy białoruskiej, reżyseria: David Zelinka • Konstantin – miniaturka autorska Kapitoliny Kolobovej (Charków) • Speechless – solo taneczne Aleksandry Nowakowskiej, muzyka: Piotr Korzeniak b) performanse i koncerty • Nieloty. Performans grupy artystycznej „Fałdy” w składzie: Anna Drońska, Joanna Kaczmarczyk, Maciej Załuski • Zachód słońca będzie dziś nad ranem– performatywny odczyt poezji, Joanna Eliza Pawelczyk • Być może ojciec – performans i instalacja Izabeli Giczewskiej • Teatr cyborga– pokaz warsztatu prowadzonego przez Davida Sypniewskiego • Koncert pseudo poezji z wulgarnymi tekstami o nadziei – Piotr Jaszczur Śnieguła. … Będą piosenki znane, a przynajmniej takie, które z dwadzieścia osób w tym kraju jakoś kojarzy, będzie akustycznie, jakoś będzie ... • Jakub. Muzyka mechaniczna – koncert Jakuba Sobaszka • Koncert dwudziestolecia– gra DJ Rayndu (Paulina Andruczyk) c) spotkania seminaryjne (poza rozmowami pospektaklowymi) • Polifonia 2030 – spotkanie i rozmowa z autor(k)ami książki „Polifonia” pod redakcją Katarzyny Kułakowskiej • Peryferie. Nowe wektory? Sztuka w obliczu aktualnych wyzwań –rozmowa z udziałem Julii Lizurek, Joanny Sarneckiej, Davida Sypniewskiego i zespołu Teď, nádech a leť, prowadzenie: Edwin Bendyk • Peryferie. Tam i z powrotem.– mini-wykład Henryka Mazurkiewicza, współautora e-booka Offologia dla opornych • Ucieczka, prztrwanie, „przeskok”. O uchodźcach i o murze – Tomasz Rakowski • Inna Szkoła Teatralna, Dziadówek 2023– zdjęcia, filmiki d) Rodzinne popołudnie teatralne w Jonkowie: • Wędrówka Nabu– spektakl na podstawie bajki Jarosława Mikołajewskiego w wykonaniu Joanny Sarneckiej i Anny Woźniak („Opowieści z Walizki”) • mini-warsztat plastyczny • eko-targ • tańce katalońskie e) otwarte warsztaty • Otwarty Kurs Tańca, prowadzenie: zespół IST • Otwarty warsztat teatru potrzebnego, prowadzenie: Erdmute i Wacław Sobaszek • Jam teatralno-muzyczny na podsumowanie f) warsztaty w zamkniętych grupach • 20 – 22 lipca, godz. 10.00 – 13.45:Twój wewnętrzny klaun –prowadzili Michał Brańka, Wiktoria Kowalska • 20 – 22 lipca, godz. 10.00 – 13.45: Teatr cyborga –prowadził David Sypniewski • 20 – 22 lipca, godz. 11.00 – 13.00: Warsztat plastyczny dla dzieci i dorosłych – prowadzi łaAgnieszka Sinica • 24 lipca, godz. 10.00 – 13.35: Warsztat IST – prowadził Wacław Sobaszek • 20 – 24 lipca, w przerwach pomiędzy wydarzeniami festiwalu: warsztat pisania o teatrze, prowadziła Julia Lizurek 11-13 IX stworzenie muralu w węgajckiej remizie w ramach warsztatu prowadzonego przez studentki ASP 13-27 IX warsztaty i próby zespołu Teatru Potrzebnego z udziałem mieszkańców Domu Pomocy Społecznej w Jonkowie, c.d.: – 5 sesji prób po dwie godziny zajęć, udało się doprowadzić do prapremiery spektaklu na terenie DPSu. Spektakl został przyjęty entuzjastycznie – jako przewyższający jakością poprzednią premierę, „Ubu Króla” – przez społeczność Domu i przez zaproszonych gości z zewnątrz. Zabieg zapraszania widzów zewnętrznych do przestrzeni DPSu okazał się trafiony jako możliwość zacierania granicy między przestrzenią „opiekuńczą” a zwykłą, publiczna przestrzenią kulturalną. W przerwach pomiędzy cyklami warsztatów i prób oraz po premierze organizowaliśmy pojedyncze spotkania podtrzymujące ciągłość procesu oraz próby indywidualne z poszczególnymi członkami zespołu, w tym spotkanie ewaluacyjne z zespołem. 22 IX 2023 wystąpienie Erdmute i Wacława Sobaszków na Zlocie Animatorów Kulturyw Miejskim Ośrodku Kultury w Olsztynie 23 IX 2023 wędrówka „Śladem Sztuki w obejściu”, podczas której odwiedziliśmy ważne dla tego wydarzenia gospodarstwa i zrealizowaliśmy czytanie wierszy Piotra Romanowskiego. 23 I, 6 II, 14 VIII 2023 cykl spotkań w grupie inicjatorów Sztuki w obejściu. Pierwsze spotkania miały na celu wypracowania nowej formuły wydarzenia w taki sposób, by rosnąca popularność „Sztuki w obejściu” nie przyczyniła się do obniżenia jakości artystycznej ani do komercjalizacji naszego sąsiedzkiego festiwalu. Prace te zostały brutalnie przerwane śmiercią jednego z głównych inicjatorów, Piotra Romanowskiego. Silna więź w środowisku i potrzeba odnalezienia się w trudnej sytuacji była podstawą do ponownego spotkania grupy w sierpniu. Jego rezultatem było odstąpienie od publicznej formy „Sztuki w obejściu” w bieżącym roku i skupienie się z troską nad wewnętrznymi procesami w kręgu ludzi z nią związanych. 6 X 2023 Teatralny Dzień Dziecka: warsztaty i prezentacje integrujące dzieci i rodziców. Wydarzenie zostało przygotowane we współpracy z pedagogami okolicznych szkół, w szczególności Szkoły Podstawowej we Wrzesinie. Współpraca ze szkołami to proces, w którym obie strony wciąż się uczą. Codzienność sąsiednich, wiejskich szkół jest ograniczona nie tylko poprzez klasowo-lekcyjny tryb pracy szkół ale dodatkowo tym, że uczniowie dojeżdżają na zajęcia z różnych, rozsianych po gminie miejscowości. Staramy się dostosować naszą ofertę do potrzeb szkół. Organizując Teatralny Dzień Dziecka opieraliśmy się na schemacie wypracowanym w poprzednich latach: podzieleni na podgrupy uczestnicy opracowują w ciągu godzin przedpołudniowych części składowe wspólnego działania, które następnie jest połączone w całość wspólnego mini-widowiska, które prezentowane jest rodzicom. Zakończeniem dnia zwykle jest wspólne święto. Tak stało się i tym razem. Jednak na prośbę nauczycieli organizowaliśmy Teatralny Dzień Dziecka nie w sobotę, jak dotychczas, tylko w dniu nauki szkolnej. W związku z tym grupy powstały nie na podstawie listy zgłoszeń zainteresowanych dzieci tylko z udziałem całych klas szkolnych (szóstych klas z trzech szkół). Zabieg ten nie miał wpływu na ilość uczestników – w porównaniu do poprzednich lat – ale obniżył jakość uczestnictwa i również stopień zaangażowania się rodziców. Widzimy potrzebę większej elastyczności szkół we współpracy z organizacjami pozaszkolnymi. Chcemy w przyszłości stworzyć nowe przestrzenie dla pozaszkolnej kreatywnej aktywności dzieci, nie rezygnując jednak ze współpracy ze szkołami. 27 X – 9 XII 2023 performatywny spacer Miasto w drodze, w tym: indywidualne rozmowy wstępne z partnerami współrealizującymi działanie (grupą twórczą „Półkowniczki”, Olsztyńskim Stowarzyszeniem Głuchych, Grupą artystyczną „Fałdy”, Markiem Barańskim, pracownią „Bosque kwiaty”, stowarzyszeniem „Dwa skrzydła UA) oraz wspólna rozmowa ewaluacyjna po zakończeniu akcji 18 XI 2023 prezentacja nowego spektaklu „(nie)możliwe” Innej Szkoły Teatralnej (por. działanie 1) w sali Ośrodka Teatralnego Węgajty oraz premiera filmu Piotra Magdziarza o Wiosce Teatralnej 2023 pt. Peryferie. Nowe Wektory 19 XI 2023 performatywny spacer „Miasto w drodze”, w programie: • MY– czytanie tekstów, grupa Półkowniczki (Wysoka Brama, starówka Olsztyna) • g/G- VV w OSG– performans i rozmowa z udziałem twórców spektaklu „Moje ręce krzyczą” (siedziba Olsztyńskiego Stowarzyszenia Głuchych obok księgarni Centrum Książki) • Ulica Warmińska – opowieść miejska Marka Barańskiego (początek na Placu Konsulatu Polskiego) • Lulaj mi, performans Ani Drońskiej (w podwórzu na wysokości Placu Konsulatu Polskiego) • Samotność – performans. Uczestnikami były osoby z doświadczeniem samotności i politycznej migracji (pracownia „Bosque.kwiaty”) • Otwarty Kurs Tańca, prowadzenie Erdmute i Wacław Sobaszek 9 XII 2023 – rozmowa ewaluacyjna 13 – 18 XI 2023 warsztat teatralny Innej Szkoły Teatralnej i prezentacja spektaklu „(Nie)możliwe”:przygotowanie i prezentacja nowego spektaklu, podsumowującego pracę Innej Szkoły Teatralnej w roku 2023. Była to praca obfitująca w zdarzenia bardzo twórcze i progresywne, zdarzały się jednak momenty trudne. Po raz pierwszy chyba w historii IST zarysował się w pewnym momencie konflikt w zespole. Proces dochodzenia do finalnej formy spektaklu wydłużył się aż do listopada. Wtedy dopiero udało się wyjść na prostą, dokończyć spektakl i pokazać go. Z punktu widzenia potrzeb lokalnej publiczności, to nawet dobrze. Jesień to trudny czas. Dobrze, że węgajcka widownia zobaczyła nowy spektakl, któremu teraz mogliśmy poświęcić dostatecznie dużo uwagi. Więcej, niż w warunkach festiwalu. Wieczór wzbogaciło spotkanie z Julią Lizurek wokół gazetki festiwalowej, która teraz ujrzała światło dzienne, oraz pokaz filmu o ostatniej Wiosce i spotkanie z jego autorem Piotrem Magdziarzem. 9 XII 2023 ukazanie się gazetki festiwalowej „Wioski Teatralnej”, 40-stronicowego wydawnictwa w formie papierowej oraz jako PDF dostępny na stronie www Teatru Gazetka jest owocem prac warsztatu pisania o teatrze, prowadzonego przez Julię Lizurek podczas „Wioski”. Zawiera przygotowane przez uczestników recenzje spektakli i większości wydarzeń wioskowych, wiersze i wgląd w nieformalną strukturę festiwalu. Stosunkowo długi czas przygotowania wydawnictwa stworzył ramy do merytorycznego dopracowania poszczególnych wypowiedzi. 15 XII 2023 w DPS Jonkowo: koncertwokalistki i cymbalistki Anny Brody, wsparty muzykowaniem Erdmute i Wacława Sobaszków 16 XII 2023 Rodzinny warsztat plastyczno-muzyczny „Piernik Jam”: To kameralne, refleksyjne spotkanie podczas którego uczestnicy nie tylko rozwijali kreatywność tworzenia „innych” przedświątecznych wypieków. Wyroby symbolizowały przemyślenia uczestników o minionym i nadchodzącym roku a wspólna praca stała się pretekstem do rozmów, także międzypokoleniowych. „Piernik Jam” w szczególny sposób cementuje sąsiedzką wspólnotę. podsumowanie: 265 godzin zajęć warsztatowych i seminaryjnych 28 prezentacji artystycznych (spektakle, performanse, koncerty) SCHOLA WĘGAJTY Trzyletni projekt Scholi Węgajty: Quem queritis 2023 – 2025: pierwszy rok realizacji z tego cyklu, czyli „QUEM QUERITIS 2023 - prezentacje muzycznych dramatów średniowiecza” oraz Laboratorium Tradycji - cykle warsztatów ikonograficznych, teatralnych, śpiewu tradycyjnego i sakralnego, koncerty, prezentacje, wykłady i wystawy. Praca Scholi Węgajty prezentowana w tym roku w ramach projektu Quem queritis 2023 w Cerkwi greckokatolickiej Podwyższenia Krzyża Świętego w Górowie Iławeckim na Warmii, czyli bizantyjski KONDAKION „O NAWRÓCONEJ”, zaśpiewany w sobota 30 września 2023, to kolejna możliwość ukazania publicznie efektów badań, stałej pracy i praktyki wykonawczej, prowadzonych już od trzydziestu lat przez zespół w miejscach ważnych z punktu widzenia zarówno artystycznego, jak i duchowego. W związku z ogłoszonym 2023 Rokiem Jerzego Nowosielskiego, Stowarzyszenie i Schola Węgajty wspólnie z Fundacją Opcja Benedykta zorganizowało Sympozjum: Śladami Nowosielskiego na Warmii w Górowie Iławeckim, dotyczące spuścizny artystycznej Jerzego Nowosielskiego na Warmii. Ukoronowaniem jednodniowego programu bogatego z wykłady, prezentacje i wystawy było wykonanie , przez zespół Scholi Węgajty, bizantyjskiego hymnu, Kondakion „O Nawróconej”. Współorganizatorami oprócz Fundacji Opcja Benedykta i Parafii greckokatolickiej w Górowie był także Zespołu Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania również w Górowie Iławeckim i Warmińska Pracowni Ikony z Nowego Kawkowa. Mottem całego spotkania mogłyby być słowa malarza, teologa, myśliciela i pedagoga Jerzego Nowosielskiego, zacytowane w programie: „Sztuka cała istnieje z tego powodu, że Duch Święty działa. Bez działania Ducha Świętego sztuka by nie istniała w ogóle.” Malarze, śpiewacy, historycy, pisarze i poeci, słuchacze i widzowie, wierni i niedowierzający…. Zwykli ludzie, artyści poszukujący w twórczym działaniu harmonii i spełnienia: wszyscy oni w niezwykłym życiu i twórczości Jerzego Nowosielskiego mogą odkryć inspiracje, natrafić na ślad własnych poszukiwań bytów subtelnych, otrzeć się o pełne zmagań chwile ciemności i zachwycić głębią barwy Oblicza na ikonie, transparentnością duchowego portretu, zagadką abstrakcyjnej kompozycji, niebiańskim majestatem zaprojektowanego wnętrza świątyni… Ponieważ Schola Węgajty jest jedynym w skali kraju i jednym z niewielu w Europie zespołem zajmującym się tą częścią dziedzictwa, więc prezentacja Hymnu Św. Romana Melodosa z VI w. była dla publiczności unikalną okazją "pobycia" w świecie muzycznym bizantyjskiego średniowiecza. Prezentacji towarzyszyła praca nad dokumentacją fonograficzna, fotograficzną i audiowizualną w przestrzeni świątyni. Było to spotkanie w żywej, muzyczno-teatralnej i malarskiej rzeczywistości, a także wymiana poglądów – członków Scholi Węgajty z prawosławnymi śpiewakami z Podlasia i grekokatolickimi z Warmii i z Ukrainy (udział kantora z cerkwi ormiańskiej ze Lwowa -Andrija Shkrabiuka oraz debiutującej w Scholi, studentki ze Lwowa - Iriny Fedaniak) oraz śpiewakami-amatorami, poszukującymi możliwości praktykowania dawnego śpiewu (warsztaty wokalne w ramach prób zespołowych przy każdej realizacji otwierają szanse nowym śpiewakom na udział w prezentacji), a także przedstawicielami instytucji kulturalnych i naukowych, intelektualistami i przedstawicielami kleru. W Ośrodku teatralnym Węgajty trwały prace nad warstwą wokalną utworu, nad jego – pojawiającymi się delikatnie w przestrzeni cerkwi – elementami dramatycznymi, a także nad specyfiką obecności chóru i solistów w przestrzeni oficjum i przestrzeni cerkwi wschodniego obrządku; odbyła się praca warsztatowa ze śpiewakami z Podlasia i Ukrainy wraz z członkami Scholi Węgajty i polskim bizantyjskim kantorem z Białegostoku, Marcinem Abijskim. Jako zespól Scholi Węgajty, pod opieka kierownika artystycznego Johanna Wolfganga Niklausa i kierownictwem muzycznym kompozytora, Marcina Abijskiego, pierwszego w Polsce wykształconego w tym kierunku w Grecji, kantora bizantyjskiego, wykonaliśmy Kondakion „O Nawróconej” po raz pierwszy w roku 2016 w Cerkwi Pokrowskiej w Bielsku Podlaskim. Wykonywaliśmy go w następnych latach także w Warszawie, w Jarosławiu na Festiwalu Muzyki Dawnej „Pieśń naszych korzeni” (2017), w Mińsku na Białorusi i w Jassach w Rumunii (2018). W sierpniu 2021 miała miejsce olsztyńska premiera tego utworu. Najprawdopodobniej autorem pierwszego tekstu jest teolog, poeta i kompozytor Roman Melodos, zwany tez Romanem Pieśniarzem (Sładkopiewcą) urodzony w V wieku w Syrii. Zamieszkał w Konstantynopolu, gdzie w klasztorze otrzymał od Matki Bożej we śnie dar zmysłu poetyckiego i od tej pory jego homilie stały się śpiewanymi kazaniami i przyciągały wiernych z całego miasta! Pięknego przekładu na język polski dokonał członek zespołu Scholi Węgajty, muzyk, językoznawca i tłumacz, Maciej Kaziński z Proszowej, zmarły przed 4 laty. Marcin Abijski podjął się trudnego zadania skomponowania nowej bizantyjskiej muzyki do tego starożytnego tekstu. Udało się zaprosić do udziału w wydarzeniu wyśmienitych wykładowców i artystów-malarzy, którzy pomogli nam stworzyć przestrzeń i klimat dla wybrzmienia słów i muzyki hymnu o nawróceniu…Szczegółowy program przedstawiał się następująco: 14.30 - Sztuka przemieniona w sacrum. Śladami myśli Jerzego Nowosielskiego w greckokatolickiej cerkwi w Górowie Iławeckim Jerzy Necio, historyk z Górowa- wykład . 15.15 – Jerzy Nowosielski - między tradycją a awangardą Krystyna Czerni, pisarka, historyk i krytyk sztuki z Krakowa - wykład z projekcją. 17.00 - O dojrzewaniu w spotkaniach Greta Leśko, malarka z Iwli w Beskidzie Niskim- prezentacja z autorska wystawą ikon 17.45 - Odnalezione w abstrakcji Michał Bogucki, malarz z Warszawy, prezentacja z wystawą obrazów 19.30 - Kondakion „O Nawróconej”- Schola Węgajty śpiewa bizantyjski hymn św. Romana Melodosa Jeden z wielu zachowanych hymnów Św. Romana Melodosa z VI wieku. Opowiada o nawróceniu Marii Magdaleny i odpuszczeniu jej grzechów przez Chrystusa w trakcie wieczerzy u faryzeusza Szymona. To wzór ewangelicznej metanoi , w liturgii bizantyjskiej przywoływany w Wielką Środę okresu pasyjnego. 30 lat pracy Scholi Węgajty pokazuje jasno, że dziedzictwo niematerialne, jakim jest muzyka i teatr, jest znakomitym narzędziem twórczego dialogu międzykulturowego, w którym splata się to, co wspólne i wzajemnie dopełnia to, co odmienne. W wykonaniu dramatów łacińskich biorą udział artyści należący do wielu różnych tradycji, narodów, wyznań i kościołów – i każdy z nich odnajduje swoje miejsce w muzycznym spektaklu i średniowiecznej formie teatralnej. Ten sam zespół wykonuje – pod kierownictwem bizantyjskiego kantora – starogrecki hymn-Kondakion przełożony na język polski z oryginalną, współcześnie skomponowana, w oparcie o dawne kanony bizantyjskie, muzyką : Kondakion „O Nawróconej”. Malarz i myśliciel, teolog i pedagog Jerzy Nowosielski swoim życiem i twórczością realizował sztukę biegnącą w kompozycjach i barwach, podobnie jak w poszukiwaniach muzyczno-teatralnych Scholi Węgajty, miedzy światami, kulturami, epokami, w niszach prowadzących zanurzonych tam ludzi w kierunku ze świata realnego do świata duchowego, pełnego bytów subtelnych. Sztukę która nie ma być tylko piękna ale musi działać!!! REZULTATY ILOŚCIOWE PROJEKTU : odbyły się następujące wydarzenia: 1. Prezentacja bizantyjskiego hymnu Kondakion „O Nawróconej” w języku polskim, w Cerkwi greckokatolickiej w Górowie Iławeckim dnia 30.09.23, godz.19.30, 25 wykonawców, (355 osób widzów, słuchaczy) Wydarzenia towarzyszące: Sympozjum: Śladami Nowosielskiego na Warmii, 4 wykłady/prezentacje i 3 wystawy- 30.09.23 w godzinach od 14.30 do 19.30, w Cerkwi w Górowie (250 osób widzów, słuchaczy) 3 publikacje: plakat, 2 książeczki programowe do obu realizacji - foto dokumentacje wydarzeń -biesiada muzyczna w sali Internatu Zespołu Szkol z UJN (ok.50 osób: zespół, zaproszeni goście, słuchacze, widzowie, sąsiedzi) Projekt QUEM QUERITIS (Kogo szukacie) w 2023 roku polegał na realizacji jednej prezentacji dramatu muzycznego, hymnu bizantyjskiego Kondakion „O Nawróconej” w wykonaniu międzynarodowego zespołu Scholi Węgajty. Realizacji zadania sprzyja od lat w sposób specjalny tak międzynarodowy (śpiewacy pochodzą z Polski, Ukrainy, Białorusi, Serbii, Estonii i Niemiec) jaki i międzywyznaniowy skład naszego zespołu, którego członkami są katolicy, grekokatolicy, prawosławni a także ateiści. Każdorazowo prezentacjom towarzyszą dodatkowe wydarzenia: w 2023 roku w ramach Sympozjonu: Śladami Nowosielskiego na Warmii. Wykonawcy: zespół Scholi Węgajty oraz śpiewacy z Ukrainy, Bielska Podlaskiego i Białegostoku; kompozytor i dyrygent Marcin Abijski, śpiewali: Marcin Abijski, Marcin Bornus-Szczyciński, Adam Cudak, Andrzej Farańczuk, Maksym Fionik, Maciej Góra, Jacek Muża, Marcin Szargut, Johann Wolfgang Niklaus, Serhii Petrychenko, Jan Poławianiuk, Andriy Shkrabiuk, Tomasz Sulima, Piotr Szczyglak, Fryderyk Wojda oraz Angelika Brzostowska-Pociecha, Svetlana Butskaya, Małgorzata Dżygadlo-Niklaus, Katarzyna Jackowska, Agnieszka Krajewska-Werecka, Monika Paśnik-Petryczenko, Nika Jurczuk, Anna Fionik oraz Iryna Fedaniak. Przekład: Maciej Kaziński, Muzyka i kierownictwo muzyczne: Marcin Abijski, Aranżacja scenograficzna: Małgorzata Dżygadło-Niklaus oraz Kierownictwo artystyczne: Johann Wolfgang Niklaus: Ikona św. Romana Melodosa powstała w 2016 roku w ramach warsztatów ikonopisania w Bielsku Podlaskim prowadzonych przez Grzegorza Prokopiuka. Ta „wschodnia” realizacja Scholi Węgajty w 2023 roku w Cerkwii w Górowie, w parafii Greckokatolickiej, z obecnością lokalnej publiczności to jak podróż muzyczna i duchowa wykonawców i naszych słuchaczy przez średniowieczną Europę z południa na wschód, zrealizowana w teraźniejszości i w skali naszej części Europy Środkowej. Chodzi o to żeby miejscowa społeczność mogła poznać spuściznę kultury europejskiej, wykraczającej poza kontekst regionalny. A tę muzyczno - malarską mozaikę spina kulturalną i duchowa klamrą wspaniała gotycka architektura i niezwykły urok wnętrza świątyni wypełnionej freskami i polichromia Mistrza Nowosielskiego. Główne zadania wypełniane przez miejscowych współorganizatorów to organizacja lokalnego zaplecza wydarzeń i użyczenie miejsc prezentacji i pomieszczeń na garderoby i próby zespołu, współpraca merytoryczna i organizacyjna, promocja wydarzenia (plakat, folder) oraz organizacja pobytu (wyżywienia) zespołu. W każdym z wymienionych zakresów przygotowań sprawdziła się bardzo nowopowstała na Warmii Fundacja Opcja Benedykta oraz Parafia cerkwi w Górowie. Świetną i gościnną bazę zorganizowała zespołowi i konsultantom oraz wykładowcom dyrekcja i personel Zespołu szkol z Ukraińskim Językiem Nauczania w Górowie. Zaś wszelkiej fachowej pomocy w aranżacji wystaw Sympozjonu udzieliły ikonografki Warmińskiej Pracowni Ikony, które licznie pojawiły się w Górowie. Jeśli chodzi o warstwę muzyczną – śpiew a capella, akustyczny bez nagłośnienia - podczas realizacji koncertu na żywo intonowany, a także tempo i puls w naturalny sposób zmieniają się, artyści dostosowują je do sytuacji, do tego specyficznego rodzaju "czasu", (kairos) który tworzy się dzięki wspólnemu uczestnictwu w obrzędzie. Zwieńczeniem spotkań w Cerkwii była wspólna wieczorna biesiada muzyczna, przygotowana w sali internatu przy Zespole szkół z UJN, która stworzyła przestrzeń do rozmów nieformalnych, spotkań towarzyskich, a także wspólnego muzykowania i śpiewów, które trwały do późnych godzin nocnych. Można zatem powiedzieć, że w tym spotkaniu zaistniały wszystkie elementy tak istotne w trzydziestoletniej pracy Scholi: element intelektualny, element sakralny i obrzędowy, a także element społeczny, świecki. Wszystkie one razem pozwoliły stworzyć prawdziwe Święto. Schola zrealizowała także programu 14 tej edycji Laboratorium Tradycji 2023. A w nim: Letnia pracownia ikony w Szałstrach i w Sanktuarium Maryjnym w Krośnie koło Ornety. Wiosenne i jesienne warsztaty ikonograficzne w Centrum Duszpasterskim w Olsztynie oraz w Klubie Baccalarium na Uniwersytecie Warmińsko – Mazurskim, a także w Pomysłowni w Ornecie i szkole podstawowej w Nowym Kawkowie. Zrealizowaliśmy także inne spektakle i koncerty krajowe: Koncert „Hymny pasyjne i medytacje benedyktyńskie Kseni Magdaleny Mortęskiej” wraz z recytacją tekstów w Lubawie i Farynach. Od wczesnej wiosny pracowaliśmy (reżyseria J. Wolfgang Niklaus, kierownictwo muzyczne -Marcin Bornus - Szczyciński, scenografia i kostiumy-Małgorzata Dżygadło-Niklaus) we Wrocławiu nad Oratorium „Pieśń nad pieśniami” w przekładzie Romana Brandstaettera i z muzyka zmarłego niedawno kantora Scholi-Roberta Pożarskiego. Oratorium miało swoja premierę 10 czerwca we Wrocławiu i 25 sierpnia na Festiwalu Muzyki Dawnej w Jarosławiu (Schola Gregoriana i Schola Mulierum Silesiensis) Działania inne: • Lokalne pracownie ikony: grupy warsztatowe w Nowym Kawkowie, dwie w Olsztynie oraz w Ornecie (działania regularne całorocznie): 5 form pracowni ikony, łącznie 250 h, dla 50 uczestników • Majówka z ikona, lokalne spotkanie Warmińskiej pracowni w Lidkowie, na kolonii w Szałstrach , 30.04 – 03.05.23. • Wyprawa na Podlasie- wyjazd grupy ikonografek warmińskich śladami podlaskich realizacji ikonograficznych Jerzego Nowosielskiego i współczesnych ikonografow polskich, 12-17.05.23 • Warsztaty (lipiec 2023) Głos