FUNDACJA GENERAŁ ELŻBIETY ZAWACKIEJ. ARCHIWUM I MUZEUM POMORSKIE ARMII KRAJOWEJ ORAZ WOJSKOWEJ SŁUŻBY POLEK.

Opis głównych działań

W roku 2023 Fundacja by realizować swoje cele statutowe podjęła się wykonania następujących zadań: 1) „TESTAMENT PANI GENERAŁ ... upamiętnienie bohaterek i bohaterów II wojny światowej”. Koordynacja: Dorota Zawacka-Wakarecy. Projekt udało się zrealizować w 100%. W ramach projektu przeprowadzono 30 prelekcji i warsztatów historycznych w siedzibie Fundacji lub na terenie miasta Torunia, pozyskano i opracowano materiały do 50 teczek osobowych w Archiwum Pomorskim AK i 50 teczek w Archiwum Wojskowej Służby Polek i zdigitalizowano 50 teczek osobowych, które następnie opublikowano na Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej. Przez cały rok były prowadzone kwerendy dla interesantów. Przeprowadzenie prelekcje poszerzyły wiedzę historyczną uczestników zajęć, dzieci i młodzieży szkolnej, seniorów oraz przyczyniły się do zwiększenia zainteresowania tematyką historyczną, rozwinęły świadomość historyczną oraz rozbudziły poczucia patriotyczne. Zebrane materiały poszerzyły zbiory stanowiące wartość historyczną i kulturową, stały się łatwiej dostępne dla historyków, archiwistów, genealogów, również rodzinom osób, którym założono teczki. W ramach projektów realizowanych w roku sprawozdawczym: - zgromadzono materiały aktowe i opracowano 130 nowych teczek osobowych. Łącznie na zbiory Fundacji składa się 10 004 teczki osobowe (A. WSK – 5 715, A. Pom. – 4 046, A. Zagrody – 243). W liczbach sumarycznych uwzględniono teczki do których materiały zgromadzono w ramach innych projektów. Powiększono o nowe materiały zawartość 108 teczek; - indeksując akta składające się na zbiory fundacji oraz literaturę przedmiotu sporządzono ok. 1 560 kart rzeczowych (tzw. informacyjnych), do działu ikonograficznego przybyły 52 zdjęcia; - przeprowadzono 5 kwerendy pełnych i kilkadziesiąt kwerend wstępnych, które wykonano na podstawie zapytań listownych (głównie e-mailowych) i telefonicznych. Przygotowano 27 umowy licencyjne na zdjęcia i materiały archiwalne; - zdigitalizowano 96 teczek do Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej (30 w ramach projektu „Oni tworzyli naszą historię”, 50 w ramach projektu „Testament Elżbiety Zawackiej”, 16 w ramach projektu „Archiwum Pamięci”); - wpisano do księgi inwentarza muzealiów 38 eksponatów (stan 628 szt.); - wypożyczono 2 wystawy, 3 razy repliki mundurów, 3 eksponaty; - na bieżąco aktualizowano witrynę internetową www.zawacka.pl oraz media społecznościowe Fundacji, przygotowano posty promowane. 2) „Oni tworzyli naszą historię …”. Koordynacja: Dorota Zawacka-Wakarecy, Agnieszka Łuczywek. Projekt został zrealizowany w 100%. Dzięki środkom z budżetu Urzędu Marszałkowskiego przeprowadzono 20 prelekcji i warsztatów historycznych na terenie Torunia, trzy prelekcje i warsztaty historyczne wyjazdowe na terenie Polski, dwa spacery historyczne na terenie toruńskiego Starego i Nowego Miasta. Dzięki przygotowaniu grafik oraz informacji tekstowych w mediach społecznościowych pozyskaliśmy zamierzoną liczbę odbiorców. Dodatkowo informacje o projekcie zostały rozesłane do szkół w naszym województwie, instytucji, fundacji. Zapisy na zajęcia prowadzone były przez cały okres trwania zadania. Przeprowadzono prelekcje i warsztaty historyczne na następujące tematy, np. "Generał Elżbieta Zawacka, ps. "Zo" (1909-2009)", „Walczący Toruń” czyli o tym jak wyglądała konspiracja w Toruniu w latach 1939-1945", "Zwierzęta na frontach II wojny światowej” „Mali Żołnierze”, „Pomorscy Cichociemni”. Podczas zajęć w Fundacji grupy mogły zobaczyć wystawę i pamiątki związane z jej założycielką oraz ułożyć tematyczne puzzle wielkoformatowe. Dla starszych grup możliwe było obejrzenie 30 minutowego filmu o Elżbiecie Zawackiej „Miałam szczęśliwe życie”. Zajęcia wyjazdowe zrealizowano w Chełmnie i Rzęczkowie. Odbyły się 2 spacery historyczne z oprowadzaniem po Starym i Nowym Mieście pt „Walka o niepodległość w cieniu toruńskich kamienic. Śladami działań niepodległościowych na toruńskim Starym i Nowym Mieście w latach 1919-1945” trwające ok. 2 godz. Każdy z uczestników otrzymywał broszurę, z zaznaczonymi punktami zwiedzania, krótkimi opisami i mapą. Odbiorcami zajęć edukacyjnych było ok. 550 osób w tym młodzież szkolna, seniorzy i osoby z niepełnosprawnością. Pozyskano i opracowano materiały do 100 teczek osobowych i zdigitalizowano 30 teczek osobowych, w celu opublikowania ich na Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej. Przeprowadzone prelekcje poszerzyły wiedzę historyczną uczestników zajęć, dzieci i młodzieży szkolnej, seniorów oraz przyczyniły się do zwiększenia zainteresowania tematyką historyczną, rozwinęły świadomość historyczną oraz rozbudziły poczucia patriotyczne. Zebrane materiały poszerzyły zbiory stanowiące wartość historyczną i kulturową. 3) Wyposażenie i upowszechnienie – „Archiwum Pamięci” – dzieło życia Elżbiety Zawackiej „Zo”. Koordynacja: Dorota Zawacka-Wakarecy, Piotr Mucha. Projekt został zrealizowany w 100%. Dzięki środkom z budżetu państwa zakupiono pięć gablot oraz jedną witrynę, sprzęt komputerowy (trzy laptopy, drukarka laserowa, projektor multimedialny, napęd DVD oraz dwa dyski zewnętrzne), wznowiono wystawę o gen. Elżbiecie Zawackiej, przeprowadzono 14 prelekcji na terenie Torunia, w siedzibie Fundacji oraz 3 wyjazdowe na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, pozyskano materiały do 30 teczek osobowych, opracowano 30 nowych teczek osobowych oraz zdigitalizowano taką samą liczbę. Zakupione wyposażenie rozszerzyło ekspozycję muzealną o gen. Elżbiecie Zawackiej. Nowy sprzęt komputerowy usprawnił prace archiwistyczną oraz umożliwił digitalizację najnowszych zbiorów. Zebrane materiały poszerzyły zbiory stanowiące wartość historyczną i kulturową. Przeprowadzenie prelekcje poszerzyły wiedzę historyczną uczestników zajęć, dzieci i młodzieży szkolnej, seniorów oraz przyczyniły się do zwiększenia zainteresowania tematyką historyczną, rozwinęły świadomość historyczną oraz rozbudziły poczucia patriotyczne. Zleceniobiorca zrealizował obowiązek informacyjny o jakim mowa w §6 umowy poprzez: umieszczenie na stronie internetowej (zawacka.pl) i fb informacji o wysokości przyznanych środków i celu, na który środki przyznano. Na wszystkich zakupionych rzeczach umieszczono informacje, że zadanie jest finansowane ze środków otrzymanych od Zleceniodawcy. Zamieszczono tablicę informacyjną i plakat informacyjny. 4) Działalność wydawnicza Biuletyn. R.XXXIV 2022 (NR 72). pod redakcją Janusza Marszalca. Biuletyn zawiera: przyczynki historyczne, źródła, biogramy żołnierzy Armii Krajowej bądź postaci związanych z pomorskimi organizacjami konspiracyjnymi, źródła, informacje o nowościach wydawniczych, kronikę wydarzeń Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej i sprawozdanie z jej działalności. Kolejny numer „Biuletynu Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej” poświęcony został dziejom kobiet na frontach II WŚ. Artykuły znajdujące się w rozdziale "Przyczynki historyczne" oraz "Źródła" poddane zostały recenzji naukowej. Przygotowywany tom jest nieodpłatnie dystrybuowany , tak w wersji drukowanej, jak i on-line na stronie zawacka.pl. Nakład druku to 100 egzemplarzy. Dodatkowo każdy z artykułów jest opatrzony numerem DOI. 72 nr Biuletynu zaczyna się od wspomnień prof. Stanisława Salmonowicza, współzałożyciela Fundacji, którego pożegnaliśmy 24 maja 2022 roku. Profesora wspomina Jan Wyrowiński i Bogdan Chrzanowski. W „Przyczynkach historycznych” Mateusz Jasik odsłania mechanizm manipulacji historią Tajnej Organizacji Wojskowej Gryf Pomorski. W „Źródłach” Elżbieta Skerska przybliża historię tzw Archiwum Muzyczki, które zostało przekazane przez prof. Salmonowicza do zasobów Fundacji. Biuletyn zawiera też sylwetkę Iwony Marii Rosen-Krugłowskiej – toruńskiej juzistki, żołnierza SZP-ZWZ-AK , notki biograficzne działaczy, którzy „odeszli na wieczną wartę”, aktualne informacje o działalności Fundacji i realizowanych projektach historyczno-edukacyjnych, nowości wydawnicze. Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej jest w wykazie wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe. Poziom I – 80 pkt, Unikatowy Identyfikator Wydawnictwa – 24100, pozycja 141. 5) Działalność popularyzatorska: W marcu 2023 roku Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej podjęła współpracę z Wikimedia Polska. Porozumienie o współpracy zostało podpisane 23 marca, a wikirezydentem został Piotr Mucha. Idea projektu polegała na tym, że Fundacja przygotowywała wysokiej jakości opracowania na tematy związane z Wojskową Służbą Polek, konspiracją pomorską, miejscami pamięci. W ramach projektu zostały opracowane od zera lub znacznie poprawione następujące artykuły: Maria Wittek, Elżbieta Zawacka, Zygmunt Moczyński, Tosia Altman, Lea Koziebrodzka, Aniela Krzywoń, Joanna Domaszewska, Dorka Goldkorn, Irena Jagielska (łączniczka), Józef Gruss, Teresa Delekta, Pomnik ku czci pomordowanych Okręgu Pomorskiego Związku Walki Zbrojnej-Armii Ludowej w Toruniu, Mira Fuchrer, Kamienica przy ul. Warszawskiej 8 w Toruniu, Batalion Śmierci za Wolność, Piotr Jaźwiecki, Janina Zaborowska, Jan Gralewski (kurier), Paweł Ossowski, Emilia Malessa, Judyta Nowogródzka, Maryla Różycka. Wszystkie artykuły zostały opracowane o opracowania naukowe i popularnonaukowe, ze szczególnym uwzględnieniem wydawnictw Fundacji. W miarę możliwości do artykułów dodawano odnośniki do zasobów Fundacji na Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej. Linki były dodawane przy okazji tworzenia lub rozbudowy artykułów. Spośród wymienionych artykułów 1 otrzymał status dobrego artykułu (Maria Wittek), 4 zaprezentowano na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz” (Maria Wittek, Zygmunt Moczyński, Batalion Śmierci za Wolność, Aniela Krzywoń). Artykuł o Marii Wittek pojawił się na ponownie na stronie głównej w dziale „Dobry artykuł” 16 sierpnia 2023 roku, w rocznicę jej urodzin. 6) Patronaty, uroczystości, gremia doradcze: W ramach współpracy ze szkołami Fundacja patronowała, przekazywała nagrody książkowe, a pracownicy Fundacji brali udział w jury bądź udostępniali siedzibie Fundacji na uroczystości wręczenia nagród następujących konkursów szkolnych: - „Oni tworzyli nasza historię” Konkurs historyczny im. gen. Elżbiety Zawackiej (organizator: Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego, XV edycja). - Udział w uroczystości odsłonięcia tablicy poświęconej pamięci Cichociemnego Kazimierza Czerwińskiego w Dobrzejewicach, 19.05.2023 - Udział w spotkaniu Klubu Historycznego w Szkole Podstawowej nr 2, 18.06.2022 - Udział w uroczystości z okazji 83 rocznicy wybuchu II wojny światowej w Parku Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939, 1.09.2023 - Udział w uroczystości obchodów 5-lecia 8Kujawsko-Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej w Myślęcinku, 23.09.2023 - Udział w uroczystości z okazji Dnia Sybiraków na terenie VI Liceum Ogólnokształcącego, 15.10.2023 - Udział w Kiermaszu Wydawnictw Regionalnych w Bibliotece Głównej UMK, 17.10.2023 - Udział w obchodach 10-lecia Klubu Historycznego w Szkole Podstawowej nr 2, 23.11.2023 - Udział w uroczystościach w rocznicę straceń na Barbarce, 29.10.2023 - Udział w uroczystym upamiętnieniu pierwszej rocznicy powstania Izby Pamięci w Areszcie Śledczym w Bydgoszczy (wykład o Elżbiecie Zawackiej, wystawa „Cichociemna”), 4.12.2023 Fundacja też organizowała i współorganizowała: - Obchody 14. rocznicy śmierci gen. Elżbiety Zawackiej. Złożenie kwiatów przy grobie na cmentarzu Św. Jerzego. 17.00 Msza św. w Kościele Garnizonowym. - Uroczystości w 114 rocznicę urodzin gen. Elżbiety Zawackiej, złożenie kwiatów przy grobie na cmentarzu sw. Jerzego 19 marca 2023 r. - uroczystości z okazji 78. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego, Toruń, 1.08.2023 r. (wspólnie z UM Toruń, Urzędem Marszałkowskim i Stowarzyszeniem: Muzeum Historyczno-Wojskowe w Toruniu) - uroczystości z okazji Dnia Polskiego Państwa Podziemnego, Toruń 27.09.2023 r. Przedstawiciele Fundacji brali też udział w obradach gremiów doradczych: - Rada Powiernicza Muzeum II Wojny Światowej (prof. Mirosław Golon) - Rada Muzeum Okręgowego w Toruniu (Dorota Zawacka-Wakarecy) - Komitet Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przy oddziale IPN – KŚZpNP w Gdańsku (dokumentalistka Elżbieta Skerska,) 7) Działalność sekretariatu: goście, korespondencja: W celu realizacji celów statutowych z sekretariatu Fundacji wyekspediowano tradycyjną pocztą 137 przesyłek listowych. Zarejestrowano 250 listów, które wpłynęły do sekretariatu Fundacji za pośrednictwem Poczty Polskiej. Na skrzynkę e-mail Fundacji wpłynęło 2 705 e-maili od interesantów i współpracowników Fundacji. E-maili wysłanych ze skrzynki fundacyjnej zarejestrowano 1 830. Sprzedano 335 egzemplarzy książek, 117 rozdysponowano gratisowo. Fundację odwiedziło ok. 1000 osób (zwiedzający, uczestnicy prelekcji)