KRAJOWY FUNDUSZ NA RZECZ DZIECI

Opis głównych działań

W 2023 roku Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci prowadził działania w obszarze wspierania uczniów wybitnie uzdolnionych - Program ZDOLNI. W roku szkolnym 2022/2023 do Programu przyjęto 574 uczniów ze szkół ponadpodstawowych i podstawowych, w tym 366 o uzdolnieniach poznawczych, 188 o uzdolnieniach muzycznych i 38 o uzdolnieniach plastycznych. W roku szkolnym 2023/2024 do Programu przyjęto 592 uczniów ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych, w tym 366 o uzdolnieniach poznawczych, 191 o uzdolnieniach muzycznych i 35 o uzdolnieniach plastycznych. Stypendyści Programu pochodzą ze wszystkich 16 województw. 40% uczestników Programu mieszka na wsi i w małych miasteczkach, a 59 % poza miastami wojewódzkimi. Ok. 40% stanowią dziewczęta. Program obejmował następujące formy pomocy: Specjalistyczne warsztaty badawcze i artystyczne oraz obozy wielodyscyplinarne: Warsztaty i obozy organizowane są we współpracy z placówkami naukowymi i artystycznymi. Zajęcia z uczelniami prowadzą pracownicy naukowi, doktoranci i studenci – często absolwenci Programu ZDOLNI Opiekę nad uczestnikami zajęć sprawują tutorzy – studenci i doktoranci, niemal wyłącznie absolwenci Programu. Należy podkreślić, że wszystkie koszty związane z udziałem w zajęciach – zakwaterowanie, wyżywienie, koszty dojazdu są pokrywane przez Fundusz. 1. Warsztaty nauk Społecznych, 3-8 stycznia 2023, 30 uczestników Warsztaty odbyły się w Łodzi i zostały zorganizowane we współpracy z Uniwersytetem Łódzkim. W programie warsztatów znalazły się wykłady dotyczące różnych gałęzi nauk społecznych: socjologii, politologii, ekonomii i geografii społeczno-politycznej prowadzone przez pracowników naukowych UŁ i UW. Oprócz nich odbywały się też zajęcia warsztatowe w mniejszych grupach pozwalające uczestnikom na bliższe zapoznanie się z metodologią nauk społecznych. Uzupełnieniem programu warsztatów było zwiedzanie Łodzi z geografem i aktywistą miejskim oraz koncert w Filharmonii Łódzkiej. 2. Konsultacje plastyczne i wystawa prac plastycznych, 32 uczestników Przegląd prac stypendystów Funduszu połączony był z wyborem prac na wystawę organizowaną w galerii Stołecznego Centrum Edukacji Kulturalnej. Odbył się 7 stycznia 2023 roku. Uczestnicy mieli możliwość zaprezentowania swoich prac artystom plastykom. Otrzymali wskazówki i korekty mobilizujące do dalszej samodzielnej pracy. W konsultacjach wzięło udział 32 stypendystów. Do zaprezentowania na wystawie wybrano 67 prac – akwarel, akryli i rysunków. Wystawa była prezentowana w Galerii Abakus w Warszawie w dniach 23 stycznia – 13 lutego 2023 i cieszyła się dużą popularnością wśród odwiedzających Centrum. 3. 4. Warsztaty w Instytucie Fizyki PAN, 22-27 stycznia 2023, 13 uczestników Podczas warsztatów uczestnicy pracowali w 7 grupach badawczych nad problemami zaproponowanymi przez pracowników Instytutu i związanymi z aktualną tematyką badawczą. Podstawą kwalifikacji na warsztaty było rozwiązanie zadań przygotowanych, wraz z polecaną literaturą, przez opiekunów naukowych poszczególnych zespołów. Zakwalifikowani zostali tylko autorzy najlepszych rozwiązań. Podczas warsztatów uczniowie pracowali samodzielnie z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu laboratoryjnego. Ich praca stanowiła realny wkład w badania prowadzone w Instytucie. Warsztaty zakończyło seminarium podsumowujące, z udziałem opiekunów poszczególnych zadań, podczas którego każdy z zespołów przedstawił krótką prezentację swojej pracy, odpowiadając również na pytania z sali. Uzupełnieniem programu warsztatów była wizyta uczestników w Nowym Teatrze połączona z omówieniem spektaklu. 5. Warsztaty badawcze na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, 4-9 lutego 2023, 20 uczestników Warunkiem uczestnictwa w warsztatach było rozwiązanie zadań kwalifikacyjnych. Podczas warsztatów stypendyści pracowali w 8 grupach nad takimi tematami badawczymi jak: Foldamery i oligomoczniki – synteza i badania konformacyjne, badania oddziaływań antybiotykowego peptydów z modelowymi błonami lipidowymi, Synteza i badanie właściwości kompleksotwórczych receptorów par jonowych. Celem warsztatów było wprowadzenie uczestników w tematykę badań prowadzonych obecnie na Wydziale Chemii UW, zapoznanie ich z metodologią pracy w laboratorium chemicznym oraz umożliwienie samodzielnej pracy badawczej. Uzupełnieniem programu warsztatów była wizyta w Teatrze Narodowym połączona z omówieniem spektaklu. 6. Warsztaty - muzycy bez instrumentów, 10-12 lutego 2023, 13 uczestników Warsztaty przeznaczone są dla uczestników Programu o uzdolnieniach muzycznych. Mają na celu poszerzenie ich wiedzy w zakresie teorii muzyki oraz stworzenie im możliwości rozmowy z wybitnymi muzykologami i twórcami. W programie warsztatów znalazły się wykłady i dyskusje oraz wizyta w Operze Narodowej połączona z omówieniem spektaklu. 7. Warsztaty muzyki kameralnej w Europejskim Centrum Muzyki w Lusławicach, 4-18 marca 2023, 51 uczestników W warsztatach uczestniczyło 36 uczestników programu o uzdolnieniach muzycznych, 10 – poznawczych i 5 - plastycznych z całej Polski. W programie znalazły się zajęcia w zespołach kameralnych prowadzone pod kierunkiem wybitnych kameralistów z Uniwersytetu Muzycznego Fr. Chopina w Warszawie, akademii muzycznych w Gdańsku, Krakowie i Katowicach. Ponadto odbywały się zajęcia ogólnorozwojowe (warsztaty z różnych dziedzin: astronomiczne, filozoficzne, filmowe, taneczne, teatralne oraz dotyczące teorii i historii muzyki), spotkania z wybitnymi przedstawicielami kultury, wycieczki krajoznawcze oraz wizyta w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie. Dla uczestników o uzdolnieniach poznawczych był prowadzony specjalny program zajęć dotyczących reformacji i jej związków z Lusławicami połączony z intensywnym kursem łaciny pod nazwą Szkoła Lusławicka. Zwieńczeniem warsztatów był koncert zespołów kameralnych otwarty dla publiczności (sala koncertowa Centrum liczy 650 miejsc) połączony z wystawą prac plastycznych. Ponadto uczestnicy warsztatów i szeroka publiczność mogli wysłuchać koncertu w wykonaniu absolwentów Programu, obecnie znanych i cenionych solistów i kameralistów. 8. Warsztaty badawcze w Instytucie Chemii Fizycznej PAN, 5-10 marca 2023, 20 uczestników Warsztaty dotyczyły takich tematów jak: Odnawialny elektrokatalizator do produkcji energii i usuwania zanieczyszczeń, Nanocząstki w układach dynamicznej samoorganizacji oraz Detekcja bakterii techniką SERS w połączeniu z analizami chemometrycznymi. Uczniowie pracowali w 10 zespołach badawczych, biorąc aktywny udział w pracach każdego z nich. Dzięki temu mieli możliwość doskonalenia swoich umiejętności laboratoryjnych oraz pracy z wysoko wyspecjalizowanym sprzętem. Oprócz tego w programie warsztatów znalazły się wykłady prezentujące najnowsze osiągnięcia w chemii fizycznej oraz przegląd badań prowadzonych w IChF PAN. Uzupełnieniem programu była wizyta uczestników w Teatrze Narodowym połączona z omówieniem spektaklu. 9. Warsztaty badawcze w Instytucie Chemii Organicznej PAN, 12-17 marca, 18 uczestników Warunkiem uczestnictwa w warsztatach było rozwiązanie zadań kwalifikacyjnych. Warsztaty dotyczyły m.in. syntezy organicznej, metod spektroskopowych, syntezy związków biologicznie aktywnych. Uczniowie pracowali w 14 zespołach badawczych, biorąc aktywny udział w pracach każdego z nich. Dzięki temu mieli możliwość doskonalenia swoich umiejętności laboratoryjnych oraz pracy z wysoko wyspecjalizowanym sprzętem. Oprócz tego w programie warsztatów znalazły się wykłady prezentujące najnowsze osiągnięcia w chemii organicznej oraz przegląd badań prowadzonych w IChO PAN. Uzupełnieniem programu była wizyta uczestników w Teatrze Powszechnym połączona z omówieniem spektaklu. 10. Warsztaty badawcze na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, 19-24 marca 2023, 16 uczestników Warunkiem uczestnictwa w warsztatach było rozwiązanie zadań kwalifikacyjnych. Podczas warsztatów stypendyści pracowali w 7 grupach nad takimi tematami badawczymi jak: Ultrazimne atomy Rydbergowskie – kwantowe oddziaływania i zderzenia, Lewitacja ultradźwiękowa i obrazowanie fal akustycznych, Kondensat Bosego-Einsteina - ultrazimny gaz kwantowy. Celem warsztatów było wprowadzenie uczestników w tematykę badań prowadzonych obecnie na Wydziale Fizyki UW, zapoznanie ich z metodologią pracy w fizyce teoretycznej oraz umożliwienie samodzielnej pracy badawczej. Uzupełnieniem programu warsztatów była wizyta w Teatrze Ateneum połączona z omówieniem spektaklu. 11. Warsztaty starożytnicze w Toruniu, 13-16 marca 2022, 13 uczestników Warsztaty zostały zorganizowane we współpracy z Katedrą Filologii Klasycznej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Fundacją Traditio Europae. Program zajęć obejmował zarówno wykłady, jak i ćwiczenia w mniejszych grupach. Były one poświęcone różnym zagadnieniom dotyczącym późnej starożytności (wczesnego chrześcijaństwa), jak i historii starożytnej. W ramach warsztatów odbyło się też zwiedzanie Torunia oraz wizyta w dziale starodruków biblioteki UMK, a także projekcja i wspólne omówienie filmu. 12. Wielodyscyplinarny obóz naukowy, 27 kwietnia – 7 maja 2023, 85 uczestników Obóz został zorganizowany w Falentach koło Warszawy. Celem obozu było stworzenie wybranej grupie uczniów szkół średnich możliwości jak najpełniejszego rozwoju zainteresowań i uzdolnień naukowych oraz warunków do współpracy naukowej o charakterze interdyscyplinarnym. W programie obozu znalazły się: ⎯ warsztaty naukowe dające możliwość pracy w grupach nad wybranym problemem pod opieką tutora, codziennie 8 do wyboru (astronomia, biologia, chemia, fizyka, historia, informatyka, literaturoznawstwo, matematyka); ⎯ wykłady prezentujące najciekawsze problemy współczesnej nauki, codziennie 3 do wyboru (nauki ścisłe, nauki przyrodnicze, humanistyka); ⎯ zajęcia interdyscyplinarne o charakterze ogólnorozwojowym uczące współpracy w grupie, umiejętności prezentacji poglądów oraz różnych technik pracy naukowej i artystycznej, codziennie 6 do wyboru; ⎯ spotkania z wybitnymi przedstawicielami świata nauki i kultury; ⎯ krótkie wystąpienia uczestników (odczyty) prezentujące wyniki ich pracy badawczej; ⎯ czas na pracę własną (dostępne były: biblioteka i pracownia elektrotechniczna); ⎯ zajęcia rekreacyjne na świeżym powietrzu. Podczas obozu uczestnicy mieli możliwość bezpośredniego zetknięcia się z różnymi aspektami pracy naukowej oraz nawiązania kontaktów z wybitnymi naukowcami, młodymi badaczami i rówieśnikami o podobnych zainteresowaniach. Wieloletnie doświadczenia wskazują na to, że właśnie wiedza, umiejętności i kontakty wyniesione z udziału w obozie w znaczący sposób wpływają na decyzje życiowe młodych ludzi i skłaniają ich do podjęcia jeszcze w szkole pracy badawczej, a następnie wyboru kariery naukowej. Wielu młodych polskich uczonych pogłębiło i rozwinęło swoje zainteresowania naukowe właśnie podczas obozów Funduszu. 12. Warsztaty na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW, 12-14 maja 2023, 15 uczestników Warsztaty zostały zorganizowane we współpracy z Instytutem Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. Poświęcone były elementom matematyki dyskretnej. Podczas warsztatów uczestnicy mieli możliwość wysłuchania wykładów prowadzonych przez pracowników IM UW oraz IM PAN oraz praktycznego zastosowania nowo zdobytej wiedzy podczas ćwiczeń. Uzupełnieniem programu była projekcja filmu dokumentalnego połączona z dyskusją. 13. Warsztaty fizyczne w IFJ PAN i ABB, 21-26 maja 2023, 14 uczestników Warunkiem uczestnictwa w warsztatach było rozwiązanie zadań kwalifikacyjnych. Uczestnicy warsztatów pracowali w pięciu grupach badawczych (4 w IFJ PAN i 1 w ABB) nad takimi tematami jak: Rzadkie rozpady jądrowe, Elektroprzędzone polimery, Spektrometria ciała stałego, Szybkie pomiary ciśnienia. Celem zajęć było zapoznanie stypendystów z badaniami prowadzonymi aktualnie w IFJ PAN oraz laboratorium badawczym firmy ABB, a także zapoznanie ich z metodologią fizyki doświadczalnej i pracą z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu badawczego. W programie warsztatów znalazł się też spacer po Krakowie z historykiem sztuki oraz wizyta w Narodowym Starym Teatrze połączona z omówieniem przedstawienia. 14. Wielodyscyplinarny obóz ogólnorozwojowy, 3-10 czerwca 2023, 33 uczestników Obóz, przeznaczony dla uczniów szkół podstawowych, został zorganizowany w ośrodku konferencyjnym w Falentach koło Warszawy. Obóz służył nie tylko poszerzeniu specjalistycznej wiedzy uczniów, ale także wspieraniu ich rozwoju ogólnego, umiejętności współpracy w grupie, komunikacji i samooceny. W związku z tym w programie znalazły się specjalistyczne warsztaty z różnych dziedzin (do wyboru), wykłady z różnych dziedzin wiedzy prowadzone przez znakomitych naukowców i popularyzatorów oraz warsztaty ogólnorozwojowe - filmowe, filozoficzne, muzyczne, plastyczne, teatralne. Znaczącą część zajęć warsztatowych i wykładów prowadzili absolwenci Programu ZDOLNI, którzy także sprawowali opiekę nad uczestnikami jako tutorzy. 15. Warsztaty biologiczne w Warszawie, 23-28 czerwca 2023, 26 uczestników Warsztaty odbywały się w wybranych pracowniach Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN i Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej oraz w Instytucie Paleobiologii PAN. Warsztaty były poświęcone m.in. biologii molekularnej, neurobiologii oraz mikrobiologii, a także paleobiologii, biochemii i wielu innym zagadnieniom współczesnej biologii i medycyny. Podczas warsztatów uczestnicy mogli nie tylko zapoznać się z badaniami prowadzonymi w poszczególnych placówkach, ale także samodzielnie przeprowadzić eksperymenty z wykorzystaniem technik laboratoryjnych i nowoczesnego sprzętu badawczego. We wszystkich placówkach uczestnicy mieli też dostęp do bibliotek i komputerowych baz danych oraz możliwość konsultacji z pracownikami naukowymi. Uzupełnieniem programu warsztatów była wizyta w Teatrze Narodowym połączona z omówieniem spektaklu. 16. Warsztaty badawcze w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego, 23 – 28 czerwca 2023, 20 uczestników Warsztaty były poświęcone zagadnieniom chemii metaloorganicznej, fotosyntezy i paliw słonecznych, elektrochemii i konwersji energii słonecznej, biologii molekularnej nowotworów oraz chemii bioorganicznej. Podczas warsztatów uczniowie pracowali w 6 grupach pod opieką pracowników naukowych, samodzielnie planując i wykonując eksperymenty z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu laboratoryjnego. Do ich dyspozycji była biblioteka CeNT oraz naukowe bazy danych. Uczestnicy pracowali w 7 grupach nad różnymi zagadnieniami. W programie znalazły się także wykłady oraz wyjście do Teatru Ateneum połączone z omówieniem spektaklu. 17. Obóz historyczno-matematyczno-przyrodniczy dla uczniów szkół podstawowych w Pasterce w Górach Stołowych, 15-29 lipca 2023, 12 uczestników W 14-dniowym obozie wzięli udział stypendyści zainteresowani biologią, historią i matematyką. Zostali oni zakwalifikowani na podstawie rozwiązań zadań kwalifikacyjnych z poszczególnych dziedzin. Zgodnie z unikatową formułą obozu, wypracowaną przez absolwentów Programu na początku lat 90-tych, uczestnicy co drugi dzień prowadzili pracę warsztatową w 4-osobowych grupach pod opieką tutorów, a co drugi dzień brali udział w pieszych wycieczkach krajoznawczych pozwalających na zapoznanie się z walorami przyrodniczymi i kulturowymi Gór Stołowych. Ważnym elementem obozu była praca pod opieką tutora nad indywidualnymi wystąpieniami uczestników - odczytami. Wystąpienia były wygłaszane przed wszystkimi uczniami, a następnie omawiane w ich gronie. Kształci to zarówno umiejętność prezentacji wyników pracy, jak i oceny i samooceny uczniów. 18. Warsztaty naukowe Lato z Helem, 25 czerwca – 1 lipca 2023, 10 uczestników Warsztaty są organizowane przez IFM PAN, Zakład Fizyki Niskich Temperatur w Odolanowie pod tytułem „Hel – nowe technologie”. W programie warsztatów znalazły się wykłady oraz samodzielna praca w laboratorium Zakładu Niskich Temperatur. 19. Wielodyscyplinarne Spotkania Wakacyjne „Rzeczpospolita mniej znana” w Opatowie, 31 lipca – 12 sierpnia 2023, 46 uczestników W spotkaniach wzięło udział 23 plastyków, 20 uczniów o uzdolnieniach poznawczych i 3 muzyków. W programie, oprócz zajęć warsztatowych dla plastyków m.in. z akwareli i projektowania graficznego, a także warsztatów z kaligrafii, znalazły się również specjalistyczne warsztaty chemiczne, etnograficzne, fizyczne, historyczne, literaturoznawcze oraz zajęcia ogólnorozwojowe: warsztaty filozoficzne i teatralne. Program uzupełniły wycieczki historyczno-krajoznawcze. Ponadto uczestnicy Spotkań o uzdolnieniach muzycznych mieli okazję wystąpić podczas publicznego koncertu w Kolegiacie św. Marcina w Opatowie. Podsumowaniem pleneru była wystawa malarstwa i rysunku uczestników warsztatów plastycznych, która została zaprezentowana w Opatowskim Domu Kultury. Otwarciu wystawy towarzyszył krótki koncert. Opiekunem artystycznym pleneru był prof. Marian Stępak z Wydziału Sztuk Pięknych UMK. Zajęcia warsztatowe prowadzone były przez absolwentów Programu. 20. Szkoła Letnia Collegium Invisibile, 5-12 września 2023, 14 uczestników Szkoła Letnia to organizowany i prowadzony przez członków i członkinie stowarzyszenia naukowego Collegium Invisibile wakacyjny obóz naukowy adresowany do stypendystów Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci. Przez tydzień studenci, uczniowie oraz zaproszeni goście tworzą przestrzeń wymiany doświadczeń, wzajemnych inspiracji i poszukiwania nowych idei. Na program składają się prowadzone przez studentów i studentki Collegium warsztaty naukowe (6 dni zajęć po 2 godziny, każdy z uczestników wybiera dwa różne moduły). Ponadto organizowane są wykłady gościnne oraz dodatkowe wydarzenia kulturalne i integracyjne. 21. Spotkanie szkoleniowo-informacyjne dla tutorów, 31 sierpnia – 3 września 2023, 29 uczestników Spotkanie odbyło się w ośrodku konferencyjnym w Wildze. Celem spotkania było przygotowanie kolejnych roczników absolwentów Programu do właściwego pełnienia obowiązków tutora. Podczas seminariów i ćwiczeń poruszane były problemy związane z bezpieczeństwem uczestników zajęć i sprawami logistycznymi, ale przede wszystkim kwestie podejmowanych działań wychowawczych. Spotkanie to jest szczególnie ważne ze względu na fakt, że Program nie ogranicza się jedynie do merytorycznego wsparcia w rozwoju uzdolnień, ale stawia sobie za cel pełne wsparcie w rozwoju osobowości i postaw młodych ludzi, a zatem posiada rozbudowany i przemyślany komponent wychowawczy. Spotkanie, w którym brali udział - w roli prowadzących zajęcia - tutorzy z dużym doświadczeniem - sprzyja także budowaniu silnego środowiska absolwentów, co ma ogromne znaczenie dla dalszego funkcjonowania Programu. 22. Spotkanie inauguracyjne dla nowych uczestników Programu, 21 października 2023 roku, 132 uczestników Celem spotkania było zapoznanie nowoprzyjętych stypendystów Programu z zasadami i wartościami Funduszu oraz z praktycznym sposobem korzystania z oferty programowej. Kolejnym ważnym celem było stworzenie uczestnikom okazji do poznania siebie nawzajem i integracji oraz poznania tutorów – współpracowników Funduszu. W programie Inauguracji znalazły się: ⎯ prezentacja wyników pracy trojga stypendystów Funduszu ⎯ koncert w wykonaniu stypendystów muzycznych ⎯ 5 wykładów z różnych dziedzin wiedzy (do wyboru) prowadzonych przez pracowników naukowych – absolwentów Programu ZDOLNI 23. Spotkania Humanistyczne w Krakowie, 4-11 listopada 2023, 28 uczestników XXVI Spotkania Humanistyczne odbyły się pod hasłem: Niezupełność przekładu – możliwość porozumienia. W programie Spotkań znalazły się wykłady i spotkania z wybitnymi przedstawicielami polskiej humanistyki, profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Umiejętności oraz artystami. Ważnym elementem spotkań były też wizyty w muzeach i teatrze (wraz z omówieniem obejrzanych spektakli) a także spacery po mieście z historykami sztuki. Uczestnicy mieli także możliwość wymiany poglądów podczas dyskusji moderowanych przez tutorów. 24. Wielodyscyplinarne Warsztaty Naukowe w Warszawie, 19-25 listopada 2023, 26 uczestników Celem Warsztatów, przeznaczonych dla uczniów szkół podstawowych, było zapoznanie uczestników z metodyką pracy naukowej. Stypendyści mieli do wyboru 4 ścieżki w różnych dyscyplinach: biologii, chemii, fizyce i humanistyce. Uczestnicy mieli możliwość wykonania w mikro skali wszystkich kroków postępowania badawczego od postawienia problemu, przez zaprojektowanie i wykonanie eksperymentu aż po zaprezentowanie wyników badań podczas sesji plakatowej. W programie warsztatów znalazły się również wykłady z różnych dziedzin, seminarium poświęcone filozofii nauki oraz zwiedzanie „od kuchni” Centrum Nauki Kopernik wraz z przedpremierowym pokazem filmu w planetarium. Warsztaty zostały zorganizowane we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim oraz Centrum Nauki Kopernik. 25. Warsztaty badawcze w Instytucie Chemii Organicznej PAN, 26 listopada – 1 grudnia 2023, 16 uczestników Warunkiem uczestnictwa w warsztatach było rozwiązanie zadań kwalifikacyjnych. Warsztaty dotyczyły m.in. syntezy organicznej, metod spektroskopowych, syntezy związków biologicznie aktywnych. Uczniowie pracowali w 12 zespołach badawczych, biorąc aktywny udział w pracach każdego z nich. Dzięki temu mieli możliwość doskonalenia swoich umiejętności laboratoryjnych oraz pracy z wysoko wyspecjalizowanym sprzętem. Oprócz tego w programie warsztatów znalazły się wykłady prezentujące najnowsze osiągnięcia w chemii organicznej oraz przegląd badań prowadzonych w IChO PAN. Uzupełnieniem programu była wizyta uczestników w Teatrze Polskim połączona z omówieniem spektaklu. 26. Warsztaty plastyczne w Warszawie, 30 listopada – 3 grudnia, 10 uczestników Podczas czterodniowych warsztatów stypendyści Programu o uzdolnieniach plastycznych zapoznawali się z różnorodnymi technikami pracy artystycznej. Mieli możliwość tworzenia własnych prac pod opieką artystów plastyków, korzystając z ich wskazówek i korekt. Uzupełnieniem programu warsztatów był spacer po Warszawie z historykiem sztuki oraz wizyta w Teatrze Dramatycznym połączona z omówieniem spektaklu. 27. Warsztaty badawcze w Instytucie Chemii Fizycznej PAN, 10-15 grudnia 2023, 22 uczestników Warsztaty dotyczyły takich tematów jak: Jak zrobić ogniwo słoneczne nowej generacji, Odnawialny elektrokatalizator do produkcji energii i usuwania zanieczyszczeń oraz Superenzymy. Uczniowie pracowali w 11 zespołach badawczych, biorąc aktywny udział w pracach każdego z nich. Dzięki temu mieli możliwość doskonalenia swoich umiejętności laboratoryjnych oraz pracy z wysoko wyspecjalizowanym sprzętem. Oprócz tego w programie warsztatów znalazły się wykłady prezentujące najnowsze osiągnięcia w chemii fizycznej oraz przegląd badań prowadzonych w IChF PAN. Uzupełnieniem programu była wizyta uczestników w Filharmonii Narodowej. 28. Warsztaty matematyczne w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, 12-16 grudnia 2023, 15 uczestników Warunkiem uczestnictwa w warsztatach było rozwiązanie zadań kwalifikacyjnych. Tematem przewodnim Warsztatów była charakterystyka Eulera. W programie warsztatów znalazły się zarówno wykłady skoncentrowane wokół głównego tematu, jak i dotyczące innych zagadnień z obszaru matematyki uniwersyteckiej. Zajęcia prowadzone były przez pracowników Instytutu Matematyki UWr oraz Instytutu Matematyki PAN. Wiedzę nabytą podczas wykładów uczestnicy mogli zastosować praktycznie dzięki ćwiczeniom w małych grupach. Uzupełnieniem programu był koncert w Narodowym Forum Muzyki. 29. Kursy naukowe on-line Uzupełnieniem oferty zajęć stacjonarnych były zdalne kursy naukowe (tutoriale) poświęcone różnym problemom badawczym. Zajęcia prowadzone były przez studentów, doktorantów i pracowników naukowych. Ten typ zajęć pozwala stypendystom na zapoznanie się z metodologią pracy naukowej (m.in. robieniem kwerendy i czytaniem specjalistycznych publikacji naukowych), a co równie ważne daje możliwość ciągłego kontaktu ze światem nauki. W 2023 roku zorganizowano 4 tutoriale, w których wzięło udział 67 stypendystów. 30. Indywidualne staże badawcze, lipiec-wrzesień 2023, 39 staży w 12 instytucjach badawczych: 1. Wydział Chemii UW, 9 staży 2. Instytut Biologii Doświadczalnej PAN, 12 staży 3. Wydział Fizyki UW, 3 staży 4. Zakład Fizyki Niskich Temperatur IF PAN w Poznaniu, 10 staży 5. Instytut Chemii Fizycznej PAN, 2 staże 6. Centrum Nowych Technologii UW, 2 staże 7. Centrum Badań Przedklinicznych WUM, 1 staż 8. Instytut Fizyki PAN, 1 staż 9. Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej, 2 staż 10. Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, 1 staż 11. Wydział Polonistyki UW, 1 staż 12. Dział Zbiorów Specjalnych Biblioteki UMK, 1 staż Średni czas trwania stażu to 2 tygodnie. Inne formy wsparcia uczniów wybitnie uzdolnionych Konkurs Odkrycia - Finały Polskiej Edycji Konkursu Prac Młodych Naukowców UE (European Union Contest for Young Scientists – EUCYS) W 2023 roku (zgłoszenia przyjmowano do 15 grudnia 2022 roku) do konkursu Odkrycia – Polska Edycja EUCYS zgłoszono 31 prac. Cztery zgłoszenia nie spełniły wymogów formalnych. 4 spośród 27 prac rozpatrywanych w konkursie powstało w 2- lub 3-osobowych zespołach. Konkurs zgromadził 34 młodych naukowców z całej Polski (wśród autorów było 16 dziewcząt i 18 chłopców). Najmłodsi autorzy byli w roku szkolnym 2022/2023 uczniami 2. klasy szkoły średniej, najstarsi – studentami 1. roku studiów. Prace, które spełniły kryteria formalne, zostały skierowane do specjalistycznych recenzji. Wszystkie zgłoszenia zostały ocenione przez przynajmniej jedną osobę spoza grona Jury (zebrano 61 recenzji). 3 marca 2023 roku Jury wyłoniło 19 finałowych projektów. Finaliści prezentowali swoje projekty podczas dwudniowej sesji plakatowej, która odbyła się w dniach 31.03-1.04.2023 roku. Patronat honorowy nad finałami konkursu Odkrycia – Polska Edycja EUCYS objęła Polska Akademia Nauk. Lista laureatów oraz katalog z opisem finałowych prac dostępny jest na stronie: www.fundusz.org/odkrycia/archiwum-edycji/. Międzynarodowe finały EUCYS odbyły się w Brukseli w dniach 13-16.09.2023. W konkursie międzynarodowym projekty naukowe prezentowali laureaci konkursów krajowych z 37 krajów Unii Europejskiej oraz państw afiliowanych przy Konkursie. Jury oceniało 82 projekty, w tym 3 z Polski. W EUCYS 2023 w Brukseli jedną z pierwszych nagród głównych, wartości 7.000 euro, oraz nagrodę honorową w postaci uczestnictwa w Stockholm International Youth Science Seminar zdobył Maksymilian Gozdur z Łodzi, autor pracy „Instytucje sprawiedliwościowe przewidziane w procedurze karnej Polski i Francji a standardy rzetelnego procesu zawarte w normach prawa międzynarodowego i procesy resocjalizacji skazanych”. Szymon Perlicki z Wrocławia otrzymał nagrodę specjalną w postaci udziału w konferencji i stażu naukowym w Bułgarii za pracę z dziedziny matematyki „Nowa metoda konstrukcji algorytmów szyfrowania odpornych na kryptoanalizę różnicową i liniową”. W EUCYS 2023 w Brukseli Polskę reprezentował także zespół NanoGrow: Kinga Guzek, Kazimierz Łotowski i Antoni Mroczkowski, autorzy projektu „Nanocząstki jako potencjalne nośniki biologicznie czynnych substancji przyspieszających kiełkowanie nasion i wzrost rukoli (Eruca Vesicaria L. Cav.) oraz roszponki (Valerianella Locusta Latter. Em. Betcke) uprawianych w sztucznych warunkach środowiska”. Opiekunem polskiej reprezentacji był prof. Jan Madey z Instytutu Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. Profesor jest obecny w konkursie od początku udziału Polski w EUCYS, czyli od 1995 roku. Jest członkiem Jury Polskiej Edycji oraz Narodowym Organizatorem EUCYS w Polsce. Koncerty muzyki klasycznej w wykonaniu uczestników Programu Koncerty organizowane były w Zamku Królewskim i Łazienkach Królewskich w Warszawie oraz w sali Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego i w sali kameralnej UMFC od stycznia do grudnia 2023 roku co najmniej raz w miesiącu. W każdym z koncertów wystąpiło 4-8 muzyków, uczestników Programu ZDOLNI, w repertuarze solowym lub kameralnym. Są to laureaci prestiżowych konkursów muzycznych w Polsce i za granicą. Prezentowane były utwory klasyczne. Koncerty były publicznie dostępne. Możliwość zaprezentowania się w prestiżowych salach koncertowych przed znakomitą publicznością (zaproszenia dystrybuowane są wśród współpracowników Programu, naukowców i artystów) ma ogromne znaczenie w rozwoju artystycznym młodych muzyków. Koncerty cieszą się wielką popularnością i są wysoko oceniane przez słuchaczy. Zorganizowano 17 koncertów, w których wzięło udział 102 uczestników. Stypendia celowe dla uczestników Programu Jest to jednorazowe wsparcie finansowe w wysokości nie większej niż 3.500 zł przyznawane na podstawie wniosków składanych przez uczestników Programu cztery razy w roku. Składane wnioski zawierały opis konkretnych potrzeb edukacyjnych, których wsparciu będzie służyło stypendium - np. dofinansowanie zakupu instrumentu, sprzętu badawczego lub odczynników - oraz informację o wysokości dochodów na członka rodziny. Wnioski były oceniane przez Komisję ds. Pomocy powoływaną przez Zarząd Funduszu. Ostateczną decyzję o przyznaniu stypendium podejmował Zarząd. Osoby, które otrzymały stypendium są zobowiązane do przedstawienia rozliczenia (kopii dokumentów finansowych) oraz sprawozdania z wykorzystania środków. Przy ocenie wniosków brane są pod uwagę: znaczenie danego przedsięwzięcia dla rozwoju uzdolnień stypendysty, jego sytuacja materialna oraz możliwość dostępu do innych form pomocy. W 2023 roku przyznano stypendia 70 uczestnikom Programu ZDOLNI. Udział uczestników Programu w kursach mistrzowskich, konferencjach i konkursach w kraju i za granicą Udział w kursach i konkursach muzycznych jest niezwykle ważny dla młodych, zwłaszcza wybitnie uzdolnionych muzyków. Pozwala on skorzystać z doświadczeń znakomitych pedagogów i solistów o międzynarodowej renomie, a także porównać rezultaty i metody własnej pracy z osiągnięciami rówieśników na całym świecie. Sfinansowano udział 32 uczestników Programu w kursach mistrzowskich oraz konkursach krajowych i zagranicznych. Prenumerata specjalistycznych czasopism dla uczestników Programu W celu umożliwienia samodzielnej pracy nad rozwojem zainteresowań, poszukiwania ciekawych inspiracji do pracy naukowej i artystycznej uczestnicy Programu otrzymują 12-miesięczną prenumeratę wybranych czasopism, zgodnie z deklarowanym profilem zainteresowań. Każdy z uczestników Programu ma możliwość wyboru, w zależności od zainteresowań, jednego z czasopism popularyzujących wiedzę naukową, literaturę, historię, muzykę i sztuki piękne. W 2023 sfinansowano dla stypendystów Funduszu prenumeraty pism popularno-naukowych: · Książki - dla 63 osób · Mówią Wieki - dla 39 osób · Wiedza i Życie - dla 67 osób · Świat nauki - dla 201 osób · Urania – dla 75 osób · Presto - dla 123 osób · Ruch muzyczny – dla 132 osób Program „Pierwszy tutor” Program jest prowadzony w porozumieniu ze stowarzyszeniem naukowym Collegium Invisibile zrzeszającym wybitnie uzdolnionych studentów uczelni z całej Polski. W ramach programu studenci-tutorzy przygotowują tematy do całorocznej pracy badawczej dla stypendystów Funduszu. Tematyka prac jest zróżnicowana - od humanistyki po nauki medyczne. Uczestnicy programu wybierają temat pracy i tutora, a następnie realizują całoroczną pracę badawczą w trybie indywidualnym. W czasie rocznej pracy uczestnicy mają możliwość korzystania z systematycznego kontaktu mailowego, a także ewentualnych spotkań z tutorem. Tutorskie wsparcie obejmuje przygotowanie i ocenę esejów. W programie wzięło udział 36 stypendystów. Umożliwienie wybranym uczestnikom Programu udziału w międzynarodowych warsztatach dla młodzieży wybitnie zdolnej W wyniku osobnej rekrutacji wybrano 2 stypendystów Programu z klasy maturalnej na spotkanie London International Youth Science Forum w dniach 26 lipca – 9 sierpnia 2023 r. Wydarzenie, organizowane od 1959 r. przez Imperial College London oraz The Royal Geographical Society, gromadzi każdego roku ponad 500 uczniów i studentów (w wieku 16-21 lat) z 75 krajów zainteresowanych naukami ścisłymi, technicznymi i przyrodniczymi. W programie LIYSF są wykłady plenarne, w tym wykład otwarcia profesora Bena Feringi, laureata Nagrody Nobla z chemii w 2016 r., wiele zajęć specjalistycznych do wyboru i wizyty w centrach badawczych w Londynie, Oxford i Cambridge. Niektórzy uczestnicy LIYSF mają możliwość prezentacji wyników własnych badań. 2 osobom wybranym w tej samej procedurze sfinansowano udział w międzynarodowym obozie badawczym European Space Camp w Norweskiej Bazie Rakietowej w Andøya na Lofotach (za kręgiem polarnym) w dniach 30 lipca – 6 sierpnia 2023 r. Program obejmuje eksperymenty techniczne związane z przygotowaniami do wystrzele