KRAJOWY FUNDUSZ NA RZECZ DZIECI

Opis głównych działań

W 2022 roku Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci prowadził działania w obszarze wspierania uczniów wybitnie uzdolnionych - Program Zdolni. W roku szkolnym 2021/2022 do Programu przyjęto 514 uczniów ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych, w tym 307 o uzdolnieniach poznawczych, 189 o uzdolnieniach muzycznych i 18 o uzdolnieniach plastycznych. W roku szkolnym 2022/2023 do Programu przyjęto 574 uczniów ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych, w tym 348 o uzdolnieniach poznawczych, 188 o uzdolnieniach muzycznych i 38 o uzdolnieniach plastycznych. Stypendyści Programu pochodzą ze wszystkich 16 województw. 40% uczestników Programu mieszka na wsi i w małych miasteczkach, a 59 % poza miastami wojewódzkimi ok. 40% stanowią dziewczęta. Program obejmował następujące formy pomocy: Specjalistyczne warsztaty badawcze i artystyczne oraz obozy wielodyscyplinarne: Warsztaty i obozy organizowane są we współpracy z placówkami naukowymi i artystycznymi. Zajęcia z uczelniami prowadzą pracownicy naukowi, doktoranci i studenci – często absolwenci Programu Funduszu. Opiekę nad uczestnikami zajęć sprawują tutorzy – studenci i doktoranci, niemal wyłącznie absolwenci Programu. Należy podkreślić, że wszystkie koszty związane z udziałem w zajęciach – zakwaterowanie, wyżywienie, koszty dojazdu są pokrywane przez Fundusz. 1. Warsztaty nauk Społecznych, 5-9 stycznia 2022, 20 uczestników Warsztaty odbyły się w Łodzi i zostały zorganizowane we współpracy z Uniwersytetem Łódzkim. W programie warsztatów znalazły się wykłady dotyczące różnych gałęzi nauk społecznych: socjologii, politologii, ekonomii i geografii społeczno-politycznej prowadzone przez pracowników naukowych UŁ i UW. Oprócz nich odbywały się też zajęcia warsztatowe w mniejszych grupach pozwalające uczestnikom na bliższe zapoznanie się z metodologią nauk społecznych. Uzupełnieniem programu warsztatów było zwiedzanie Łodzi z geografem i aktywistą miejskim oraz koncert w Filharmonii Łódzkiej. 2. Warsztaty - muzycy bez instrumentów, 18-20 stycznia 2022, 11 uczestników Warsztaty przeznaczone są dla uczestników Programu o uzdolnieniach muzycznych. Mają na celu poszerzenie ich wiedzy w zakresie teorii muzyki oraz stworzenie im możliwości rozmowy z wybitnymi muzykologami i twórcami. W programie warsztatów znalazły się wykłady i dyskusje oraz spektakl Rigoletto Giuseppe Verdiego w Operze Narodowej. 3. Warsztaty muzyki kameralnej w Europejskim Centrum Muzyki w Lusławicach, 5-19 marca 2022, 49 uczestników W 2022 roku w 14-dniowych warsztatach uczestniczyło 49 uczestników programu o wybitnych uzdolnieniach muzycznych, plastycznych i poznawczych z całej Polski. W programie znalazły się zajęcia w zespołach kameralnych, pod kierunkiem wybitnych kameralistów z Uniwersytetu Muzycznego Fr. Chopina w Warszawie, akademii muzycznych w Gdańsku, Krakowie i Katowicach. Ponadto odbywały się zajęcia ogólnorozwojowe (warsztaty z różnych dziecin: astronomiczne, filozoficzne, filmowe, taneczne, teatralne oraz dotyczące teorii i historii muzyki), spotkania z wybitnymi przedstawicielami kultury, wycieczki krajoznawcze oraz wizyta w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie. Dla uczestników o uzdolnieniach poznawczych był prowadzony specjalny program zajęć dotyczących reformacji i jej związków z Lusławicami, połączony z intensywnym kursem łaciny pod nazwą Szkoła Lusławicka. Zwieńczeniem warsztatów był koncert zespołów kameralnych otwarty dla publiczności (sala koncertowa Centrum liczy 650 miejsc) połączony z wystawą prac plastycznych. Ponadto uczestnicy warsztatów i szeroka publiczność mogli wysłuchać koncertu w wykonaniu absolwentów Programu, obecnie znanych i cenionych solistów i kameralistów. 4. Konsultacje plastyczne i wystawa prac plastycznych, 23 uczestników Przegląd prac stypendystów Funduszu połączony był z wyborem prac na wystawę organizowaną w galerii Stołecznego Centrum Edukacji Kulturalnej odbył w dniach 8-9 stycznia 2022 roku. Uczestnicy mieli możliwość zaprezentowania swoich prac artystom plastykom. Otrzymali wskazówki i korekty mobilizujące do dalszej samodzielnej pracy. W konsultacjach 29 stypendystów. Do zaprezentowania na wystawie wybrano 64 prace – akwarele, akryle i rysunki Wystawa była prezentowana w Galerii Abakus w Warszawie w dniach 1 lutego – 3 marca 2022 i cieszyła się dużą popularnością wśród odwiedzających Centrum. 5. Warsztaty badawcze na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, 27 marca – 1 kwietnia 2022, 13 uczestników Podczas warsztatów stypendyści pracowali z 6 grupach nad takimi tematami badawczymi jak: modelowanie protonu, soczewki astronomiczne, detektory promieniowania kosmicznego w systemie Android, dynamika stanów wzburzonych. Cele warsztatów było wprowadzenie uczestników w tematykę badań prowadzonych obecnie na Wydziale Fizyki UW. Zapoznanie ich z metodologią pracy w fizyce teoretycznej oraz umożliwienie samodzielnej pracy badawczej. Uzupełnieniem programu warsztatów był koncert muzyki kameralnej w Filharmonii Narodowej. 6. Warsztaty starożytnicze w Toruniu, 7-10 kwietnia 2022, 13 uczestników Warsztaty zostały zorganizowane we współpracy z Katedrą Filologii Klasycznej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Program zajęć obejmował zarówno wykłady jak i ćwiczenia w mniejszych grupach. Były one poświęcone różnym zagadnieniom dotyczącym późnej starożytności (wczesnego chrześcijaństwa) jak i historii starożytnej. W ramach warsztatów odbyło się też zwiedzanie Torunia oraz wizyta w dziale starodruków biblioteki UMK, a także projekcja i wspólne omówienie filmu. 7. Warsztaty fizyczne w IFJ PAN, 22-27 maja 2022, 14 uczestników Uczestnicy warsztatów pracowali w trzech grupach badawczych nad następującymi tematami:  Nanocząstki analogów błękitu pruskiego: synteza i własności magnetyczne  Elektroprzędzone włókna polimerowe jako nośniki leków  Fraktale – piękno ukryte w Naturze Celem zajęć było zapoznanie stypendystów z badaniami prowadzonymi aktualnie w IFJ PAN, a także zapoznanie ich metodologią fizyki doświadczalnej i pracą w laboratoriach z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu badawczego. W programie warsztatów znalazł się też spacer po Krakowie z historykiem sztuki oraz wizyta w Narodowym Starym Teatrze na spektaklu Trzy siostry Antona Czechowa wraz z omówieniem przedstawienia. 8. Warsztaty na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW – edycja wiosenna, 27-29 maja 2022, 14 uczestników Warsztaty zostały zorganizowane we współpracy z Instytutem Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. Poświęcone były wybranym zagadnieniom geometrii. Podczas warsztatów uczestnicy mieli możliwość wysłuchania wykładów prowadzonych przez pracowników IM UW oraz IM PAN oraz praktycznego zastosowania nowo zdobytej wiedzy podczas ćwiczeń. Uzupełnieniem programu był spacer po Warszawie z historykiem sztuki. 9. Warsztaty badawcze w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego, 30 maja – 3 czerwca 2022, 20 uczestników Warsztaty odbyły się w dniach 30 maja - 3 czerwca 2022 roku dla 20 uczestników, 2 opiekunów. Warsztaty były poświęcone zagadnieniom chemii metaloorganicznej, fotosyntezy i paliw słonecznych, elektrochemii i konwersji energii słonecznej, biologii molekularnej nowotworów oraz chemii bioorganicznej. Podczas warsztatów uczniowie pracowali pod opieką pracowników naukowych samodzielnie planując i wykonując eksperymenty z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu laboratoryjnego. Do ich dyspozycji była biblioteka CeNT oraz naukowe bazy danych. Uczestnicy pracowali w siedmiu grupach nad różnymi zagadnieniami. W programie znalazły się także wykłady oraz wyjście do Teatru Narodowego na spektakl „Jak być kochaną” oraz jego omówienie. 10. Warsztaty biologiczne w Warszawie, 6-10 czerwca 2022, 20 uczestników Warsztaty odbywały się w wybranych pracowniach Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN i Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej oraz w Zakładzie Parazytologii na Wydziale Biologii UW, Warsztaty były poświęcone m.in. biologii molekularnej, neurobiologii oraz mikrobiologii, a także parazytologii, biochemii i wielu innym zagadnieniom współczesnej biologii i medycyny. Kwalifikacja na warsztaty odbywała się na podstawie listy zgłoszeń. W pierwszej kolejności byli brani pod uwagę uczniowie klas maturalnych, osoby ze wsi i małych miast oraz osoby, których zainteresowania najbardziej odpowiadają tematyce zajęć. Podczas warsztatów uczestnicy mogli nie tylko zapoznać się z badaniami prowadzonymi w poszczególnych placówkach, ale także samodzielnie przeprowadzić eksperymenty z wykorzystaniem technik laboratoryjnych i nowoczesnego sprzętu badawczego. We wszystkich placówkach uczestnicy mieli też dostęp do bibliotek i komputerowych baz danych oraz możliwość konsultacji z pracownikami naukowymi. Uzupełnieniem programu warsztatów była wizyta w Teatrze Narodowym na spektaklu pt. „Maria Stuart” oraz jego omówienie. 11. Wielodyscyplinarny obóz ogólnorozwojowy, 12-19 czerwca 2022, 27 uczestników Obóz, przeznaczony dla uczniów szkół podstawowych, w ośrodku konferencyjnym w Wildze koło Warszawy. Obóz służył nie tylko poszerzeniu specjalistycznej wiedzy uczniów, ale także wspieraniu ich rozwoju ogólnego, umiejętności współpracy w grupie, komunikacji i samooceny. W związku z tym w programie znalazły się specjalistyczne warsztaty z różnych dziedzin (do wyboru), wykłady różnych dziedzin wiedzy, prowadzone przez znakomitych naukowców i popularyzatorów, oraz warsztaty ogólnorozwojowe - filmowe, filozoficzne, muzyczne, plastyczne, teatralne. Znaczącą cześć zajęć warsztatowych i wykładów prowadzili absolwenci Programu Funduszu, którzy także sprawowali opiekę nad uczestnikami jako tutorzy. 12. Warsztaty badawcze w Instytucie Chemii Organicznej PAN, 20-24 czerwca 2022, 23 uczestników, 2 opiekunów Warsztaty dotyczyły m.in. syntezy organicznej, metod spektroskopowych, syntezy związków biologicznie aktywnych. Kwalifikacja na warsztaty odbywała się na podstawie listy zgłoszeń. W pierwszej kolejności byli brani pod uwagę uczniowie klas maturalnych, osoby ze wsi i małych miast oraz osoby, których zainteresowania najbardziej odpowiadały tematyce zajęć. Uczniowie pracowali w zespołach badawczych biorąc aktywny udział w pracach każdego z nich. Dzięki temu mieli możliwość doskonalenia swoich umiejętności laboratoryjnych oraz pracy z wysoko wyspecjalizowanym sprzętem. Oprócz tego w programie warsztatów znalazły się wykłady prezentujące najnowsze osiągnięcia w chemii organicznej oraz przegląd badań prowadzonych w ICHO PAN. Uzupełnieniem programu była wizyta uczestników w Teatrze Narodowym na spektaklu „Wieczór Trzech Króli albo Co chcecie” wraz z omówieniem. 13. Obóz historyczno-matematyczno-przyrodniczy dla uczniów gimnazjów w Pasterce w Górach Stołowych, 16-30 lipca 2022, 12 uczestników W 14-dniowym obozie wzięli udział stypendyści zainteresowani biologią, historią i matematyką. Zostali oni zakwalifikowani na podstawie rozwiązań zadań kwalifikacyjnych z poszczególnych dziedzin. Zgodnie z unikatową formułą obozu, wypracowaną przez absolwentów Programu na początku lat 90-tych, uczestnicy co drugi dzień prowadzili pracę warsztatową w 4-osobowych grupach pod opieką tutorów, a co drugi dzień brali udział w pieszych wycieczkach krajoznawczych, pozwalających na zapoznanie się z walorami przyrodniczymi i kulturowymi Gór Stołowych. Ważnym elementem obozu była praca pod opieką tutora nad indywidualnymi wystąpieniami uczestników - odczytami. Wystąpienia były wygłaszane na forum wszystkich uczniów, a następnie omawiane w ich gronie. Kształci to zarówno umiejętność prezentacji wyników pracy, jak i oceny i samooceny uczniów. 14. Wielodyscyplinarny obóz naukowy, 23-31 lipca 2022, 73 uczestników Obóz w Teresinie koło Warszawy. Celem obozu było stworzenie wybranej grupie uczniów szkół średnich możliwości jak najpełniejszego rozwoju zainteresowań i uzdolnień naukowych oraz warunków do współpracy naukowej o charakterze interdyscyplinarnym. W programie obozu znalazły się:  warsztaty naukowe, dające możliwość pracy w grupach nad wybranym problemem pod opieką tutora, codziennie 8 do wyboru (astronomia, biologia, chemia, fizyka, historia, informatyka, literaturoznawstwo, matematyka);  wykłady prezentujące najciekawsze problemy współczesnej nauki, codziennie 3 do wyboru (nauki ścisłe, nauki przyrodnicze, humanistyka);  zajęcia interdyscyplinarne o charakterze ogólnorozwojowym uczące współpracy w grupie, umiejętności prezentacji poglądów oraz różnych technik pracy naukowej i artystycznej, codziennie 6 do wyboru;  spotkania z wybitnymi przedstawicielami świata nauki i kultury;  krótkie wystąpienia uczestników (odczyty) prezentujące wyniki ich pracy badawczej;  czas na pracę własną (dostępne były: biblioteka i pracownie komputerowe);  zajęcia rekreacyjne na świeżym powietrzu lub w hali sportowej. Podczas obozu uczestnicy mieli możliwość bezpośredniego zetknięcia się z różnymi aspektami pracy naukowej oraz nawiązania kontaktów z wybitnymi naukowcami, młodymi badaczami i rówieśnikami o podobnych zainteresowaniach. Wieloletnie doświadczenia wskazują na to, że właśnie wiedza, umiejętności i kontakty wyniesione z udziału w obozie w znaczący sposób wpływają na decyzje życiowe młodych ludzi i skłaniają ich do podjęcia jeszcze w szkole pracy badawczej, a następnie wyboru kariery naukowej. Wielu młodych polskich uczonych pogłębiło i rozwinęło swoje zainteresowania naukowe właśnie podczas obozów Funduszu. 15. Warsztaty naukowe Lato z Helem, 27 czerwca – 5 lipca Warsztaty są organizowane przez IFM PAN, Zakład Fizyki Niskich temperatur w Odolanowie. Warsztaty pod tytułem „Fizyka wokół nas” odbyły się, ze względu na trwające w Odolanowie prace remontowe, w formie zdalnej, na kanale YouTube Nauka 5.0. Wzięło w nich udział 21 stypendystów. 16. Szkoła Letnia Collegium Invisibile, 20-27 sierpnia 2022, 15 uczestników Szkoła Letnia to organizowany i prowadzony przez członków i członkinie stowarzyszenia naukowego Collegium Invisibile wakacyjny obóz naukowy adresowany do stypendystów Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci. Przez tydzień studenci, uczniowie oraz zaproszeni goście tworzą przestrzeń wymiany doświadczeń, wzajemnych inspiracji i poszukiwania nowych idei. Na program składają się prowadzone przez studentów i studentki Collegium warsztaty naukowe (6 dni zajęć po 2 godziny, każdy z uczestników wybiera dwa różne moduły). Ponadto, organizowane są wykłady gościnne oraz dodatkowe wydarzenia kulturalne i integracyjne. 17. Spotkanie szkoleniowo-informacyjne dla tutorów, 24-26 sierpnia, 17 uczestników Spotkanie odbyło się w ośrodku konferencyjnym w Wildze. Celem spotkania było przygotowanie kolejnych roczników absolwentów Programu do właściwego pełnienia obowiązków tutora. Podczas seminariów i ćwiczeń poruszane były problemy związane z bezpieczeństwem uczestników zajęć i sprawami logistycznymi, ale przede wszystkim kwestie podejmowanych działań wychowawczych. Spotkanie to jest szczególnie ważne ze względu na fakt, że Program nie ogranicza się jedynie do merytorycznego wsparcia w rozwoju uzdolnień, ale stawia sobie za cel pełne wsparcie w rozwoju osobowości i postaw młodych ludzi, a zatem posiada rozbudowany i przemyślany komponent wychowawczy. Spotkanie, w którym brali udział - w roli prowadzących zajęcia - tutorzy z dużym doświadczeniem - sprzyja także budowaniu silnego środowiska absolwentów, co ma ogromne znaczenie dla dalszego funkcjonowania Programu. 18. Spotkanie inauguracyjne dla nowych uczestników Programu, 22 października 2022 roku, 121 uczestników Celem spotkania było zapoznanie nowoprzyjętych stypendystów Programu z zasadami i wartościami Funduszu oraz z praktycznym sposobem korzystania z oferty programowej. Kolejnym ważnym celem było stworzenie uczestnikom okazji do poznania siebie nawzajem i integracji oraz poznania tutorów – współpracowników Funduszu. W programie Inauguracji znalazły się:  prezentacja wyników pracy trojga stypendystów Funduszu  koncert w wykonaniu stypendystów muzycznych  wykłady (do wyboru) prowadzone przez: 1. dr Karolina Ćwiek-Rogalska Instytut Slawistyki PAN 2. dr hab. Ewelina Knapska, prof. IBD Pracowni Neurobiologii Emocji w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN 3. dr Rafal Machowicz Katedra i Klinika Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych WUM 4. dr Radek Łapkiewicz Zakład Optyki, Wydział Fizyki UW 5. dr hab. Ignacy Zalewski, prof. UMFC Wydział Kompozycji i Teorii Muzyki UMFC 19. Spotkania Humanistyczne w Krakowie, 19-26 listopada, 28 uczestników XXVI Spotkania Humanistyczne odbyły się pod hasłem: Postęp – regres. W programie Spotkań znalazły się wykłady i spotkania z wybitnymi przedstawicielami polskiej humanistyki, profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Umiejętności oraz artystami. Ważnym elementem spotkań były też wizyty w muzeach i teatrze (wraz z omówieniem widzianych spektakli) a także spacery po mieście z historykami sztuki. Uczestnicy mieli także możliwość wymiany poglądów podczas dyskusji moderowanych przez tutorów. 20. Warsztaty plastyczne w Warszawie, 10 uczestników Podczas dwudniowych warsztatów stypendyści Programu uzdolnieniach plastycznych zapoznawali się z różnorodnymi technikami pracy artystycznej. Mieli możliwość tworzenia własnych prac pod opieką artystów plastyków, korzystając z ich wskazówek i korekt. Uzupełnieniem programu warsztatów był spacer po Warszawie z historykiem sztuki oraz wizyta w Teatrze Narodowym na spektaklu „Jak być kochaną” wraz z jego omówieniem. 21. Warsztaty na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW – edycja jesienna, 2-4 grudnia 2022, 20 uczestników Warsztaty zostały zorganizowane we współpracy z Instytutem Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. Poświęcone były teorii liczb oraz kryptografii. Podczas warsztatów uczestnicy mieli możliwość wysłuchania wykładów prowadzonych przez pracowników IM UW oraz IM PAN oraz praktycznego zastosowania nowo zdobytej wiedzy podczas ćwiczeń. Uzupełnieniem programu była projekcja filmu dokumentalnego Marcela Łozińskiego Wszystko się może wydarzyć wraz z dyskusją. 22. Wielodyscyplinarne Warsztaty Naukowe w Warszawie, 4-10 grudnia 2022, 24 uczestników Celem Warsztatów, przeznaczonych dla uczniów szkół podstawowych, było zapoznanie uczestników z metodyką pracy naukowej. Stypendyści mieli do wyboru 4 ścieżki w różnych dyscyplinach: biologii, chemii, fizyki humanistyki. W mieli możliwość wykonania w mikro skali wszystkich kroków postępowania badawczego od postawienia problemu, przez zaprojektowanie i wykonanie eksperymentu aż po zaprezentowanie wyników badań podczas sesji plakatowej. W programie warsztatów znalazły się również wykłady z różnych dziedzin, seminarium poświęcone filozofii nauki oraz zwiedzanie „od kuchni” Centrum Nauki Kopernik wraz z przedpremierowym pokazem filmu w planetarium. Warsztaty zostały zorganizowane we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim oraz Centrum Nauki Kopernik. 23. Warsztaty matematyczne w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, 8-11 grudnia 2022 Tematem przewodnim Warsztatów była kombinatoryka enumeratywna. W programie warsztatów znalazły się zarówno wykłady skoncentrowane wokół głównego tematu jak i dotyczące innych zagadnień z obszaru matematyki uniwersyteckiej. Zajęcia prowadzone były przez pracowników Instytutu Matematyki UWr oraz Instytutu Matematyki PAN. Wiedzę nabytą podczas wykładów uczestnicy mogli zastosować praktycznie dzięki ćwiczeniom w małych grupach. Uzupełnieniem programu był koncert w Narodowym Forum Muzyki. 24. Kursy naukowe on-line Uzupełnieniem oferty zajęć stacjonarnych były zdalne kursy naukowe (tutoriale) poświęcone różnym problemom badawczym. Zajęcia prowadzone były przez studentów, doktorantów i pracowników naukowych. Ten typ zajęć pozwala stypendystom na zapoznanie się z metodologią pracy naukowej (m.in. umiejętność robienia kwerendy i czytania specjalistycznych publikacji naukowych), a co równie ważne dają możliwość ciągłego kontaktu ze światem nauki. W 2022 roku zorganizowano 9 tutoriali, w których wzięło udział 54 stypendystów. Indywidualne staże badawcze, lipiec-wrzesień 2022 Jest to jeden z najistotniejszych pod względem naukowym element Programu. Stwarza możliwość kontynuowania w formie indywidualnej, pracy badawczej rozpoczętej podczas warsztatów. Uczestnicy Programu mają możliwość nawiązania kontaktu z pracownikiem naukowym i przedstawienia mu problemu, nad którym chcieliby pracować. Jeśli cel badawczy pracy, zostanie zaakceptowany przez opiekuna, Fundusz finansuje pobyt ucznia (od 2 do 4 tygodni) w wybranej placówce badawczej, zapewniając zakwaterowanie, wyżywienie i niezbędne wsparcie logistyczne. W 2022 roku zorganizowano 18 indywidualnych staży naukowych w 12 placówkach naukowo-badawczych.. Centrum Nowych Technologii UW; 5 staży Instytut Badań Literackich PAN; 1 staże Instytut Biochemii i Biofizyki PAN; 1 staż Instytut Biologii Doświadczalnej PAN; 1 staż Instytut Chemii Organicznej PAN; 1 staż Wydział Chemii UW; 1 staż Centrum Edukacji Obywatelskiej; 1 staż Zaklad Immunologii WUM, 2 staże Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ, 2 staże Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ, 1 staż STRABAG PFS, 1 staż Międzynarodowy Instytut Mechanizmów i Maszyn Molekularnych PAN, 1 staż Konkurs Odkrycia - Finały Polskiej Edycji Konkursu Prac Młodych Naukowców UE (European Union Contest for Young Scientists – EUCYS) W 2022 roku (zgłoszenia przyjmowano do 15 grudnia 2020 roku) do konkursu Odkrycia – Polska Edycja EUCYS w zgłoszono 36 prac. Jedno zgłoszenie nie spełniło wymogów formalnych. 11 spośród prac rozpatrywanych w konkursie powstało w 2- lub 3-osobowych zespołach. Konkurs zgromadził 51 młodych naukowców z całej Polski (wśród autorów było 20 dziewcząt i 31 chłopców). Najmłodsi autorzy byli w roku szkolnym 2021/2022 uczniami 1. klasy szkoły średniej, najstarsze – studentami 1. roku studiów. Prace, które spełniły kryteria formalne zostały skierowane do recenzji specjalistycznych. Wszystkie zgłoszenia zostały ocenione przez przynajmniej jedną osobę spoza grona Jury (zebrano 63 recenzje). 7 marca 2022 roku Jury wyłoniło 18 finałowych projektów. Finaliści prezentowali swoje projekty podczas dwudniowej sesji plakatowej, która odbyła się w dniach 1-2.04.2022 roku. Patronat honorowy nad finałami konkursu Odkrycia – Polska Edycja EUCYS objęła Polska Akademia Nauk. Lista laureatów oraz katalog z opisem finałowych prac dostępny jest na stronie: www.fundusz.org/odkrycia/archiwum-edycji/ Międzynarodowe finały EUCYS odbyły się w Lejdzie w Holandii w dniach 13-18.09.2022. W konkursie międzynarodowym projekty naukowe prezentowali laureaci konkursów krajowych z 33 krajów Unii Europejskiej oraz państw afiliowanych przy Konkursie. Jury oceniało 132 projekty, w tym 3 z Polski. Trzecią nagrodę główną (jedną czterech z równorzędnych), o wartości 3.500 euro otrzymał Bartłomiej Bychawski, autor pracy „Szczególne podgrupy skończonego indeksu w grupie warkoczy B_3”. Nagrodę specjalną, którą był udział w International Swiss Talent Forum 2023 otrzymała Gabriela Szczepanik, autorka pracy „Charakterystyka preferencji penetrowania pożytków przez zapylacze”. Polskę reprezentowała także Róża Wilkońska, autorka pracy z dziedziny chemii medycznej „Zastosowanie enkapsulacji usieciowanych soli polisacharydowych i miceli jako nośnika hydrofobowych substancji leczniczych”. Koncerty muzyki klasycznej w wykonaniu uczestników Programu. W 2022 roku koncerty organizowane były w Zamku Królewskim i Łazienkach Królewskich w Warszawie. W każdym koncercie występowało 4-5 muzyków, uczestników Programu pomocy wybitnie zdolnym, w repertuarze solowym lub kameralnym. Młodzi artyści to laureaci prestiżowych konkursów muzycznych w Polsce i za granicą. Prezentowane były utwory klasyczne. Koncerty, wszystkie były publicznie dostępne i darmowe. Dodatkowo koncerty były nagrywane, a także transmitowane na żywo na kanale YouTube. Możliwość zaprezentowania się w prestiżowych salach koncertowych przed znakomitą publicznością ma ogromne znaczenie w rozwoju artystycznym młodych muzyków. Koncerty cieszą się wielką popularnością i są wysoko oceniane przez słuchaczy. W 2022 roku odbyło się 12 koncertów w Sali Koncertowej Zamku Królewskiego w Warszawie, a kolejne 11 w Łazienkach Królewskich w Warszawie. W sumie zaprezentowało się publicznie 115 młodych muzyków. Transmisję każdego z koncertów oglądało średnio 800 osób. Stypendia celowe dla uczestników Programu W całym okresie obowiązywania umowy Zarząd Funduszu w oparciu o rekomendacje Komisji ds. pomocy, rozpatrywał wnioski uczestników programu o celową pomoc finansową przeznaczoną na przedsięwzięcia służące rozwojowi uzdolnień. Kryterium akceptowania wniosków było przede wszystkim znaczenie merytoryczne dofinansowania, ale także sytuacja materialna i życiowa wnioskującego. Przyznano 48 stypendiów celowych w wysokości od 500 zł do 3.500 zł, w łącznej kwocie 100.000,00 zł (całość ze środków Fundacji PZU). Środki zostały przeznaczone przez wnioskujących m.in. na: dofinansowanie zakupu instrumentów oraz udziału w kursach mistrzowskich – dla uczestników o uzdolnieniach muzycznych, dofinansowanie udziału w konferencjach, sesjach naukowych i międzynarodowych spotkaniach młodzieży uzdolnionej, a także zakup sprzętu badawczego – dla uczestników o uzdolnieniach poznawczych. Udział uczestników Programu w kursach mistrzowskich, konferencjach i konkursach w kraju i za granicą. Udział w kursach i konkursach muzycznych jest niezwykle ważny dla młodych, zwłaszcza wybitnie uzdolnionych muzyków. Pozwala on skorzystać z doświadczeń znakomitych pedagogów i solistów o międzynarodowej renomie, a także porównać rezultaty i metody własnej pracy z osiągnięciami rówieśników na całym świecie. Sfinansowano udział 41 uczestników Programu w kursach mistrzowskich oraz konkursach krajowych i zagranicznych. Prenumerata specjalistycznych czasopism dla uczestników Programu. W celu umożliwienia samodzielnej pracy nad rozwojem zainteresowań, poszukiwania ciekawych inspiracji do pracy naukowej i artystycznej uczestnicy Programu otrzymują 12-miesięczną prenumeratę wybranych czasopism, zgodnie z deklarowanym profilem zainteresowań. Każdy z uczestników Programu ma możliwość wyboru, w zależności od zainteresowań, jednego z czasopism popularyzujących wiedzę naukową, literaturę, historię, muzykę i sztuki piękne. W 2022 sfinansowano dla stypendystów Funduszu prenumeraty pism popularno-naukowych: • Książki - dla 52 osoby • Mówią Wieki - dla 39 osób • Wiedza i Życie - dla 102 osoby • Świat nauki - dla 255 osób • Presto - dla 123 osób Program "Pierwszy tutor". Program jest prowadzony w porozumieniu ze stowarzyszeniem naukowym Collegium Invisibile, zrzeszającym wybitnie uzdolnionych studentów uczelni z całej Polski. W ramach programu studenci-tutorzy przygotowują tematy do całorocznej pracy badawczej dla stypendystów Funduszu. Tematyka prac jest zróżnicowana od humanistyki po nauki medyczne. Uczestnicy programu wybierają temat pracy i tutora, a następnie realizują całoroczna pracę badawczą w trybie indywidualnym. W czasie rocznej pracy uczestnicy mają możliwość korzystania z systematycznego kontaktu mailowego, a także ewentualnych spotkań z tutorem. Tutorskie wsparcie obejmuje przygotowanie i ocenę esejów. W programie wzięło udział 23 stypendystów. Umożliwienie wybranym uczestnikom Programu udziału w międzynarodowych warsztatach dla młodzieży wybitnie zdolnej. W wyniku osobnej rekrutacji wybrano 2 stypendystów Programu z klasy maturalnej na spotkanie London International Youth Science Forum w dniach 26 lipca – 9 sierpnia 2023 r. Wydarzenie, organizowane od 1959 r. przez Imperial College London oraz The Royal Geographical Society, gromadzi każdego roku ponad 500 uczniów i studentów (w wieku 16-21 lat) z 75 krajów, zainteresowanych naukami ścisłymi, technicznymi i przyrodniczymi. W programie LIYSF są wykłady plenarne, w tym wykład otwarcia profesora Bena Feringi, laureata Nagrody Nobla z chemii w 2016 r. oraz wiele zajęć specjalistycznych do wyboru i wizyty w centrach badawczych w Londynie, Oxford i Cambridge. Niektórzy uczestnicy LIYSF mają możliwość prezentacji wyników własnych badań. 2 osobom wybranym w tej samej procedurze sfinansowano udział w międzynarodowym obozie badawczym European Space Camp w Norweskiej Bazie Rakietowej w Andøya na Lofotach (za kręgiem polarnym) w dniach 30 lipca – 6 sierpnia 2023 r. Program obejmuje eksperymenty techniczne związane z przygotowaniami do wystrzelenia rakiety. Poza warsztatami odbywają się wykłady i zajęcia integracyjne. Zdolni Razem Projekt „Zdolni Razem” jest skierowany do uczniów ze środowisk o niskim kapitale społecznym i ekonomicznym. Jest kontynuacją zaangażowania stypendystów Funduszu w zdalną pomoc w nauce prowadzoną w 2020 roku. Celem projektu jest długookresowe wsparcie uczniów, których możliwości nie pozwalają na udział w Programie Zdolni, ale którzy wykazują zaineteresowania warte wsparcia i rozwoju. W ramach projektu stypendyści Funduszu wspierali w trybie zdalnym swoich kolegów – podopiecznych przekazując im zdobytą w Programie wiedzę, dzielą się umiejętnościami i motywując do pracy. W projekcie wzięło udział łącznie 18 osób (9 par).