Czym jest odpis 1,5% podatku?
1,5% podatku – to potoczna nazwa kwoty 1,5% podatku dochodowego osób fizycznych, który od 2004 roku podatnicy mogą odpisać na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP), uwzględniając go w rocznym zeznaniu podatkowym PIT. Do czasu nowelizacji Nowego Ładu Podatkowego i legislacji ustawy z dnia 12 maja 2022 r., podatnicy mieli prawo przekazywać kwotę 1% podatku. Odpis nie jest darowizną ani ulgą, lecz przejawem demokracji bezpośredniej oraz przywilejem dla elitarnego grona instytucji pozarządowych (OPP), stanowiących obszar tzw. trzeciego sektora w Polsce.
"Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r. ", dała obywatelom możliwość samodzielnej dystrybucji odpisu podatku dochodowego na wskazaną organizację oraz cele szczegółowe. Przekazując 1,5% podatku, nie dysponujemy własnymi pieniędzmi.
Brak wskazania pozbawia Nas możliwości wsparcia, zasilając budżet Skarbu Państwa. Środki otrzymane z 1,5% podatku przez OPP, mogą być wydatkowane wyłącznie na prowadzenie działalności pożytku publicznego, a ich spożytkowanie opublikowane w rocznym sprawozdaniu merytorycznym.
Kwota środków przekazana na rzecz Organizacji Pożytku Publicznego w latach 2004-2022 (w mln zł):
Źródło: Ministerstwo Finansów
1,5% podatku a darowizna?
Od 1 stycznia 2004 roku polscy podatnicy mogą na dwa sposoby finansowo pomagać organizacjom pozarządowym. Jeden z tych sposobów to darowizna pieniężna, a drugi to wskazanie przez podatnika Organizacji Pożytku Publicznego, któremu państwo przekaże odpis 1,5% podatku dochodowego od osób fizycznych (należnego od tego podatnika). Zarówno darowizna, jak i przekazanie 1,5% podatku dla OPP są szczegółowo uregulowane w legislacji o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Darowizna
Definicje słownikowe darowizny mówią, że darowizna to „umowa, mocą której jedna strona (właściciel) oddaje daną rzecz drugiej stronie dobrowolnie i bezpłatnie” lub „pieniądze lub majątek, które ktoś przekazał dobrowolnie jakiejś osobie lub instytucji, zwykle na podstawie pisemnej umowy”. A według definicji zawartej w Kodeksie cywilnym (art. 888) jest to „forma umowy, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku”.
Warte podkreślenia są sformułowania - dobrowolnie i kosztem swego majątku. O darowiźnie możemy mówić, gdy dzielimy się swoją własnością, przekazujemy pieniądze wyłożone dobrowolnie z własnych zasobów. Darowiznę ponadto można przekazywać różnym podmiotom, w tym stowarzyszeniom (rejestrowym i zwykłym), fundacjom czy podmiotom komercyjnym. Darowizna nie ma związku ze statusem OPP.
Państwo, za pomocą ulg podatkowych, zachęca obywateli do przekazywania darowizn. Obywatel, który przekaże darowiznę określonej w prawie organizacji lub instytucji mogą zmniejszyć podstawę opodatkowania - rozliczając podatek dochodowy. W rezultacie zmniejsza to kwotę odprowadzanego podatku dochodowego od osób fizycznych (dotyczy to także podatku od osób prawnych). W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych darowizna opisana jest w artykule 26. Zgodnie z nim podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwot m.in. darowizn przekazanych organizacjom pozarządowym, które realizują cele określone w art. 4. ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego oraz na cele kultu religijnego.
Odpis 1,5% podatku
Możliwość przekazania 1,5% została wprowadzona ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie jako szczególna forma wsparcia tylko i wyłącznie organizacji mających status pożytku publicznego (OPP). 1,5% nie jest darowizną ani ulgą. Jest dyspozycją podatnika w postaci osoby fizycznej, adresowaną do skarbu państwa, aby 1,5% jego podatku dochodowego został przeznaczony na cele społeczne realizowane przez podmiot mający status OPP. Kompletną listę OPP, które możesz wesprzeć w ten sposób, znajdziesz w naszym rejestrze, w odpowiednich kategoriach, które obejmują:
Różnice między 1,5% a darowizną
Są cztery zasadnicze różnice między darowizną a mechanizmem odpisu 1,5% podatku:
1,5% przysługuje tylko i wyłącznie OPP; darowiznę można przekazać różnym podmiotom - organizacjom i instytucjom.
Kwota 1,5% wyliczana jest z kwoty należnego państwu podatku dochodowego od osób fizycznych (czyli tego, który i tak musimy odprowadzić do skarbu państwa); kwota darowizny jest dowolna i dobrowolna.
1,5% nie zmniejsza podatku dochodowego płaconego przez podatnika - to do kasy skarbu państwa wpada mniej pieniędzy. Darowizna może być odliczona od podstawy opodatkowania, zmniejsza się więc kwota odprowadzanego podatku dochodowego.
1,5% trafia na konto organizacji za pośrednictwem urzędu skarbowego w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego przez podatnika (który w swoim formularzu PIT - wypełniając odpowiednie rubryki - wyraził wolę, aby 1,5% jego podatku należnego skarbowi państwa powędrował do organizacji pożytku publicznego). Darowizna może być przesłana bezpośrednio na konto organizacji (lub innego podmiotu, wskazanego w prawie) albo przekazana w gotówce (choć wtedy nie można jej odliczyć podstawy opodatkowania).
Źródło: https://poradnik.ngo.pl/1-podatku-dla-opp
Kto może przekazać 1,5% podatku?
1,5% podatku dochodowego od osób fizycznych mogą przekazać organizacjom mającym status pożytku publicznego rozliczające się w Polsce osoby fizyczne. Mogą go rozliczyć podatnicy rozliczający się:
poprzez skalę podatkową (niezależnie od źródła, np. umowy o pracę, zlecenia, praw autorskich, zbycia akcji, czy z tzw. innych źródeł), czyli poprzez standardowy PIT roczny z opodatkowaniem 12% i 32%
podatkiem liniowym,
ryczałtowo od przychodów ewidencjonowanych,
podatnicy rozliczający przychody ryczałtowe wskazane w ustawie o PIT - zbycie nieruchomości, kapitały pieniężne, prawa majątkowe.
W 2022 r. zmianie uległy również przepisy dotyczące przekazywania 1,5% podatku przez emerytów i rencistów. Emeryt lub rencista, który chce przekazać 1,5% podatku na rzecz OPP, nie musi składać żadnego wniosku. Wystarczy, że taki wniosek wypełnił w PIT-37, PIT-36 albo PIT-OP w latach ubiegłych, a informacje w nim podane są aktualne. Wówczas, organ podatkowy przekaże kwotę w wysokości 1,5 proc. podatku należnego wykazanego w PIT-40A tej organizacji, którą emeryt lub rencista wybrał w poprzednich latach. Rozwiązanie to dotyczy emerytów i rencistów, dla których podatek obliczony przez organ rentowy w PIT-40A jest ich podatkiem rocznym (nie składają zeznania PIT-37 albo PIT-36)".
Jeżeli podatnik spóźni się ze złożeniem deklaracji podatkowej w danym roku, to utraci prawo do przekazania 1,5%. Warto złożyć nawet zeznanie puste, a potem w ramach korekty przekazać kwotę na rzecz organizacji. Korektę złożyć można w terminie miesiąca po upływie terminu złożenia deklaracji podatkowej za dany rok. Co istotne, jeżeli deklarację roczną złoży się wcześniej, czyli przed 2 maja, to termin miesiąca na złożenie korekty liczyć należy i tak od 2 maja, a nie od dnia złożenia deklaracji.
Podatnik może przekazać kwotę na rzecz wybranej organizacji. Nie może rozłożyć płatności wskazując kilku organizacji, musi wybrać wyłącznie jedną organizację. Istnieje jednak pewien wyjątek. Podatnicy, którzy składają wiele deklaracji podatkowych (np. PIT-36 i PIT-39) mogą w każdym zeznaniu wskazać wyłącznie jedną organizację pożytku publicznego. Innymi słowy wskazać mogą we wszystkich deklaracjach tę samą organizację lub też tyle różnych organizacji, ile deklaracji wypełnia. Ważne, żeby na jednej deklaracji – była jedna organizacja.
Źródło: https://poradnik.ngo.pl/1-podatku-dla-opp
Czy firma może przekazać 1,5%?
Odpowiedź na to pytanie zależy od tego, co rozumie się pod pojęciem „firma”. Może chodzić zarówno o działalność gospodarczą prowadzoną przez osobę prawną (np. spółkę, przedsiębiorstwo państwowe, organizację pozarządową), jak i przez osobę fizyczną. 1,5% podatku dochodowego mogą przekazywać tylko osoby fizyczne:
podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych (w tym m.in. podatnicy uzyskujący dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych),
podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą i korzystający z liniowej, 19-procentowej stawki podatku.
1,5% podatku dochodowego nie mogą przekazywać osoby prawne, np. spółki, inne organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa państwowe.
Źródło: https://poradnik.ngo.pl/1-podatku-dla-opp
Jak przekazać 1,5% podatku?
Deklaracja podatkowa zawiera dwa pola, które są niezbędne by przekazać 1,5% rocznego podatku. W pola te wpisać należy:
numer KRS organizacji;
przekazywaną kwotę, która nie może przekroczyć 1,5%;
opcjonalnie cel szczegółowy odpisu, np. imię i nazwisko konkretnego podopiecznego organizacji lub określonego działania.
Bardzo istotne jest właściwe podanie danych organizacji, której chcemy przekazać 1,5%. KRS organizacji musi być poprawne. Błąd w tym numerze spowoduje, że pieniądze nie będą przekazane na rzecz organizacji (korekta tych danych może okazać się niemożliwa). Warto dokładnie sprawdzać ten numer. Można znaleźć go na profilu fundacji lub stowarzyszenia w Krajowym Rejestrze Biura Informacji NGO.
W deklaracji rocznej podatnik może również zaznaczyć, że chce przekazać swoje dane obdarowanej organizacji. Wówczas zaznacza pole, poprzez które upoważnia organy skarbowe do przekazania informacji o darczyńcy (czyli własne dane osobowe) oddającym 1,5%. Jeśli podatnik wyrazi zgodę na przekazanie tych informacji, do organizacji pożytku publicznego trafią:
dane identyfikacyjne (imię, nazwisko i adres), w tym obojga małżonków, którzy na wniosek podlegają łącznemu opodatkowaniu, oraz
wysokość kwoty, przekazanej na rzecz tej organizacji,
przeznaczenie kwoty, przez organizację pożytku publicznego (cel szczegółowy).
Są to dane, które mogą posłużyć organizacji celem podziękowania podatnikowi za przekazanie kwoty. Jeżeli podatnik nie będzie chciał ujawnić swoich danych (pozostać anonimowy), nie musi danych przekazywać i wyrażać zgody. Mimo to może on oczywiście przekazać 1,5% podatku.
Źródło: https://poradnik.ngo.pl/1-podatku-dla-opp
Kwota odpisu 1,5% podatku
Podatnik może przekazać nie więcej niż 1,5% podatku wskazanego w zeznaniu podatkowym. Oznacza to przede wszystkim, że do niego należy decyzja czy będzie to całe 1,5%, czy też tylko część tej kwoty. Jeśli przekazuje tylko część tej kwoty - wpisuje po prostu kwotę mniejszą niż 1,5%. Jeżeli przekazuje kwotę 1,5% to w deklaracji nie należy wpisywać „1,5%”, tylko faktyczną kwotę w złotówkach, jaką się przekazuje, stanowiącą np. 1,5% podatku lub mniej.
Wykazana kwota 1,5% musi wynikać albo z zeznania albo też później może być skorygowana i wynikać z korekty zeznania złożonej w terminie nie dłuższym niż miesiąc od terminu ostatecznego na złożenie deklaracji za dany rok. Jeżeli zatem termin ostateczny u rozliczających PIT-37 to 2 maja 2023 roku, korektę ze zmianą kwoty lub korektę ujmującą kwotę 1,5% można złożyć do 2 czerwca 2023 r. U podatników rozliczających ryczałt termin złożenia zeznania mija z końcem stycznia, więc do końca lutego można taką korektę przekazać Urzędowi Skarbowemu. 1,5% podatku wykazać można również logując się i akceptując (wysyłając) przygotowaną dla podatnika wersję deklaracji PIT-36 lub PIT-37 na portalu podatkowym (usługa Twój e-PIT).
Podatek wynikający z deklaracji musi być zapłacony nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego. Istotne jest to przede wszystkim w przypadku podatników, których zaliczki roczne były pobierane w kwocie niższej niż zobowiązanie za dany rok. Musi być on zapłacony w całości w stosunku do kwoty 1,5%, którą mamy przekazać. Za zapłacony podatek, uważa się również zaległość podatkową, której wysokość nie przekracza trzykrotności wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez Pocztę Polską Spółkę Akcyjną za polecenie przesyłki listowej (8,70 zł). Jeżeli taka zaległość występuje - to nie powoduje ona problemu z rozliczeniem 1,5% w całej kwocie. Zaległość ponad tę kwotę musi być opłacona.
Zródło: https://www.pit.pl/1procent/
W jakim terminie OPP otrzyma 1,5%?
Przekazywaniem pieniędzy z 1,5% zajmują się urzędy skarbowe (US), a warunkiem przekazania jest złożenie przez podatnika deklaracji w terminie i zapłacenie przez niego podatku (w pełnej wysokości). Przekazana kwota jest pomniejszana o koszty przelewu. Urzędy skarbowe mają obowiązek przekazania organizacji środków z 1,5% w okresie od maja do końca lipca roku następującego po roku podatkowym, za który składane jest zeznanie.
Jeśli podatnik błędnie zawyżył swój podatek (i tym samym zadeklarował „za duży” 1,5% dla wybranej organizacji pożytku publicznego), a przy korekcie zeznania okazało się, że podatek należny jest mniejszy i urząd skarbowy powinien podatnikowi zwrócić nadpłacony pieniądze - wówczas (jeśli pieniądze zostały już przekazane organizacji) urząd skarbowy nie będzie domagał się od organizacji zwrotu zawyżonej kwoty 1,5% (w istocie różnicy między poprawnie obliczoną kwotą i tą zawyżoną), ale „weźmie” sobie tę różnicę z sumy, którą ma zwrócić podatnikowi (art. 77c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm). OPP, które uzyskały status w latach wcześniejszych i nie zmieniły numeru rachunku bankowego właściwego do przekazywania 1,5% podatku, nie muszą zgłaszać aktualizacji rachunku bankowego.
Źródło: https://bumeikan.pl/15-podatku-czyli-opp/
Czym jest cel szczegółowy 1,5% podatku?
Podatnik w deklaracji może wskazać również konkretny cel, na który przekazuje się odpis 1,5% podatku. Trzeba zaznaczyć, że dla organizacji będzie to jedynie informacja; nie jest to informacja zobowiązująca, w szczególności organizacja nie musi rozliczyć się z przekazania darowizny na cel konkretnej osoby. Wystarczy, że realizuje cele statutowe.
Celem może być ratowanie życia konkretnej osoby, realizowane poprzez daną organizację (np. na rzecz leczenia Jana Kowalskiego) wsparcie konkretnej placówki (np. ratowanie kościoła w Limanowej), czy wsparcie danego pionu działalności statutowej (np. na działalność związaną z dożywianiem dzieci w szkołach).
Podanie celu szczegółowego powoduje, że wraz z kwotą organizacja otrzyma informację, na jaki cel powinna przeznaczyć uzyskane od podatnika pieniądze.
Zródło: https://www.pit.pl/1procent/
